Veiligheid politieke ambtsdragers

Bijna de helft (49%) van de decentrale politieke ambtsdragers zoals burgemeesters, waterschapsbestuurders en Statenleden heeft het afgelopen jaar te maken gehad met agressie of intimidatie. In 2014 was dit nog 26%. De laatste twee jaar is sprake van een forse toename, zowel van minder ernstige als ernstig ervaren incidenten (bron: Monitor Integriteit en Veiligheid 2022).

Kamer van Koophandel (KVK): ‘Helaas komen intimidatie en verschillende vormen van dreiging aan huis steeds vaker voor. KVK vindt het belangrijk dat politieke ambtsdragers in een veilige omgeving hun maatschappelijke rol kunnen vervullen en juicht het toe dat er nu wettelijke mogelijkheden zijn om hun bezoekadres af te schermen.’

Beroepsverenigingen politieke ambtsdragers

Het convenant is ondertekend door de volgende beroepsverenigingen of vertegenwoordigers van beroepsgroepen: het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB), de bestuurlijk vertegenwoordiger namens Commissarissen van de Koning, de Kring Voorzitters van Waterschappen (KVW), de Wethoudersvereniging, de bestuurlijk vertegenwoordiger namens gedeputeerden, de Vereniging Dagelijks Bestuurders Waterschappen, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Statenlidnu en de Vereniging Belangenbehartiging Algemeen Bestuurders van Waterschappen.

Datavisie Handelregister

Het afschermen van het bezoekadres van politieke ambtsdragers en hun partners/huisgenoten in het Handelsregister is onderdeel van de Datavisie Handelsregister van de minister van Economische Zaken en Klimaat. Het Handelsregister van de Kamer van Koophandel is een belangrijke bron voor veilig en verantwoord zakendoen. De afgelopen jaren hebben echter steeds meer ondernemers last van ongewenst gebruik van hun zakelijke gegevens. Minister Adriaansens (EZK) neemt daarom 8 maatregelen in het Handelsregister, zodat de privacy en daardoor ook de veiligheid van ondernemers omhoog gaat. Tegelijkertijd blijft het mogelijk bepaalde gegevens te controleren om de rechtszekerheid in het economisch verkeer te behouden en fraude tegen te gaan.

Meer informatie

De verschillende manieren om afscherming in het Handelsregister aan te vragen, zijn hier terug te vinden.

Eén uitspraak, ook nog eens uit z’n verband gerukt, zorgde ervoor dat het leven van toenmalig Statenlid Julie d’Hondt op z’n kop stond. ‘Als ik had kunnen uitleggen wat ik precies bedoeld had, was die ene uitspraak geen eigen leven gaan leiden.’

Dit is een interview in een reeks vraaggesprekken met Statenleden, andere volksvertegenwoordigers en bestuurders over hoe zij omgingen met bedreigingen of intimidatie, maar ook hoe zij ondersteuning geven aan collega's die te maken krijgen met bedreiging, agressie en intimidatie.

Een redelijk anonieme functie, dacht Julie d’Hondt toen ze zich namens de PvdA in 2015 verkiesbaar stelde voor de Provinciale verkiezingen in Utrecht. ‘Die anonimiteit paste beter bij me dan het raadslidmaatschap. Als raadslid ben je in een stad als Utrecht een bekend persoon. Ik moest er niet aan denken om op straat herkend te worden.’

Maar het liep anders. Eén uitspraak zorgde ervoor dat d’Hondt haar anonimiteit zag verdwijnen. Sterker, haar uitspraak, naam en foto gingen die novemberdag in 2020 viral. Het begon met een debat in de Statenzaal over zwarte piet. Forum voor Democratie had een motie ingediend naar aanleiding van het besluit om geen boeken met zwarte piet meer op te nemen in de collectie van de bibliotheek. Dat zou volgens de partij censuur zijn en dus moesten die boeken terug in de schappen.

‘Ik heb toen tijdens mijn inbreng gezegd dat ik dat geen censuur vind, maar meer een kwestie van vraag en aanbod. En ook: “Ik vind Jip en Janneke ook niet meer van deze tijd, dus ik kan me voorstellen dat die boeken op een gegeven moment ook verdwijnen”.’

Uit z’n verband gerukt

De hel brak los toen Forum voor Democratie direct een tweet de wereld in stuurde waarin stond dat de PvdA Jip en Janneke wilde verbieden. Via het Vlaams Belang, die er een dag later met wat plak- en knipwerk een filmpje van fabriceerde, en Martin Bosma die er in de Tweede Kamer vragen over wilde stellen, ging de uitspraak viral.

‘Op dat moment sprong zwarte piet-minnend Nederland bovenop me’, blikt d’Hondt terug in haar werkkamer in Bunnik, waar ze nu wethouder is. ‘In de slipstream daarvan vroegen ook deugdelijke mensen zich af waarom de PvdA Jip en Janneke wilde verbieden. Het ergste was dat ik het niet eens zo gezegd had. Mijn uitspraak was totaal uit z’n verband gerukt en vervormd.’

Maar het leed was al geschied. Toen ze een dag na het debat tijdens een wandeling met een vriend op haar telefoon keek, schrok ze zich rot. ‘Duizenden meldingen op social media: scheldwoorden, bedreigingen, mijn kinderen zouden van me afgepakt moeten worden. Het was vreselijk. Ik heb twitter verwijderd en facebook uitgezet. De mailtjes die ik kreeg heb ik nog geprobeerd te beantwoorden, maar dat was ook niet meer te doen.’

Toen d’Hondt ook telefoontjes begon te krijgen, werd ze ‘echt bang’. ‘”Jij vindt Jip en Janneke niet meer van deze tijd? Misschien ben je zelf ook niet meer van deze tijd”, zei iemand. Die telefoontjes kwamen erg bedreigend over. Toen iemand die dag bij me thuis aanbelde, durfde ik dan ook niet open te doen. Het bleek de fractievoorzitter met een bos bloemen te zijn.’

Stil blijven

En dan was er nog de media. Ze werd gevraagd om uitleg te komen geven in Op1 en bij Beau, maar de landelijke PvdA, die de communicatie regelde, adviseerde haar om niet te gaan en te wachten tot de storm zou overwaaien. ‘Een verkeerde keuze’, vindt d’Hondt nu. ‘Door stil te blijven, ging het verhaal helemaal een eigen leven leiden. Want wat gebeurde er? Het filmpje dat Vlaams Belang had gemaakt, werd gewoon uitgezonden bij Op1 zonder dat iemand zich daarin verdiept had. Jort Kelder meldde toen ook nog in het programma dat ik mijn uitspraak ingetrokken zou hebben. Op die manier werd de kwestie alleen maar groter en groter. Ik heb een redacteur van Op1 gemaild dat ze beter aandacht konden besteden aan hoe dit soort bedreigingen ontstaan, en wat de rol van de media daarbij is, maar daar heeft ze nooit meer op gereageerd.’

Toen iemand van RTV Utrecht, met wie d’Hondt een goed contact had, ook nog meldde dat zij een push-bericht zouden laten uitgaan over de kwestie, barstte ze in tranen uit. ‘Doe dat niet, heb ik gezegd, ik wil niet nog een emmer drek over me heen krijgen. Gelukkig voelden ze aan dat het inderdaad beter was om het niet te doen.’

Oudejaarsconference

Ook al duurde de storm ‘slechts’ een paar dagen, nog steeds raakt het haar als ze ermee geconfronteerd wordt. ‘Die eerste periode vond ik het vreselijk om de televisie aan te zetten, omdat ik niet wist of het er weer over zou gaan. Ik was bang wat er in de oudejaarsconferences zou verschijnen. Een carnavalsgrap waarbij een standbeeld van Jip en Janneke werd weggehaald vond ik vreselijk. En om de duizenden grappen over Jip-en-Janneke-taal kon ik absoluut niet lachen, en nog steeds niet. Als ik nu, ruim twee jaar later, langs een Hema-etalage loop met Jip en Janneke erin, voel ik het nog steeds in mijn lichaam.’

Ook in de kinderopvang en op het schoolplein, haar kinderen waren toen 2 en 4 jaar, of in de supermarkt voelde d’Hondt zich niet meer zeker. ‘Ik dacht dat iedereen me zou herkennen en dat al die mensen dachten dat ik gek was, dat ik een boekenverbrander was.’ Ze weet nu ook dat haar naam eeuwig op internet zal blijven rondzingen als het over Jip en Janneke gaat. Elke keer als de zwarte pietendiscussie oplaait, krijgt zij ook berichten.

Eigen stijl

Dat was ook precies de reden waarom d’Hondt vorige zomer tijdens haar kennismakingsbijeenkomst als wethouder in Bunnik direct vertelde wat haar overkomen was. ‘Ik wilde niet dat de mensen op het gemeentehuis een verkeerd beeld van me zouden krijgen als ze mijn naam googelden. Het is zo vervelend dat er een beeld geschetst wordt dat helemaal niet klopt. Het maakt me onzeker.’

Of het ook invloed heeft gehad op haar werk als Statenlid? ‘Mijn plezier in het Statenwerk zat vooral in het verbinden van het persoonlijke met de politiek. Ik vond het leuk om politieke kwesties begrijpelijk te maken door er een persoonlijke noot aan te verbinden. Ik was even bang dat ik zo erg op mijn woorden moest letten dat dat ten koste zou gaan van mijn werkplezier. Ik heb toen bewust besloten dat ik mijn eigen stijl wilde behouden en me daar niet druk over zou maken. Het kostte me even moeite, maar gelukkig kon ik daarna op mijn eigen manier doorgaan.’

Terugvechten

Het hielp d’Hondt om met haar vrienden over het incident te praten. In het provinciehuis zelf was er op dat moment niets geregeld. ‘Omdat er geen protocol was, duurde het lang voordat er actie genomen werd. Ik wist niet bij wie ik terecht kon. Toen de Statengriffier aan me vroeg hoe het met me ging, en me adviseerde om met de Commissaris te gaan praten, ging het balletje rollen. Ik heb in samenspraak met hem de politie gebeld, maar zij namen me totaal niet serieus. Uiteindelijk heb ik door ingrijpen van de kabinetschef alsnog aangifte kunnen doen.’

Wat ze Statenleden zou adviseren die iets soortgelijks meemaken? ‘Vecht terug, laat iets van je horen’, zegt ze stellig. ‘Alleen door zelf iets uit te leggen, bijvoorbeeld in de media, voorkom je dat een kwestie een eigen leven gaat leiden. En ook: als je duizenden verwensingen krijgt op social media, lijkt het alsof de hele wereld tegen je is. Maar realiseer je dat de meeste mensen het hele onderwerp gemist hebben. Ik dacht ook dat iedereen me kende, maar dat is helemaal niet zo. Het is moeilijk om op het moment zelf te relativeren, maar je zou het eigenlijk wel moeten doen.’

‘Als Statenlid heb je de verantwoordelijkheid om het fatsoenlijk te houden. Dat is tegenwoordig best moeilijk, omdat er steeds meer populistische fracties in de Statenzaal terechtkomen. Zelf heb ik het ook meegemaakt: mensen die je hard uitlachen tijdens een debat, of met de vinger naar het voorhoofd wijzen. Of via twitter een discussie willen uitvechten. Ik zou zeggen: voer het gesprek in de vergaderzaal zelf, en niet daarbuiten. Met mij is het goed afgelopen, maar er kunnen ongelukken van komen. Er hoeft maar één gek tussen te zitten, dus ben zuinig op elkaar.’

Op woensdagavond 25 januari organiseerde Statenlidnu een online symposium over de veranderende rol van de provincies. Een symposium waar zowel Statenleden als kandidaat-Statenleden aan deel hebben genomen. Ook werd samen met de auteurs het Handboek voor nieuwe én ervaren Statenleden gelanceerd.

Symposium gemist? Via deze link kunt u het symposium terugkijken.

Handboek voor nieuwe Statenleden in welkomstpakket

👉 Alle Statenleden ontvangen het boek gratis van Statenlidnu na de installatie
👉 Vanaf maart overal te koop bij de boekhandel en via internet

Ondersteuning Statenleden

Anja Lelieveld (Hoofd Inrichting Openbaar Bestuur bij Ministerie van BZK), Han Polman (voorzitter Raad voor het Openbaar Bestuur en commissaris van de Koning Zeeland), Rosalie Bedijn (Statenlid Zuid-Holland en bestuurslid Statenlidnu) en Berend Sepers (Statengriffier Zuid-Holland) spraken over de ondersteuning van de Statenleden. Veel Statenleden worstelen met werkdruk en een berg aan informatie. Hoog tijd voor een serieus gesprek over de ondersteuning waar Statenleden niet te verlegen moeten zijn om in ondersteuning te investeren. Alleen zo kunnen Statenleden optimaal hun werk doen.

Provincies als probleemoplosser

Zo’n 10 jaar geleden stelde het toenmalige kabinet voor om provincies te laten fuseren en vijf landsdelen te maken. Ook zouden de taken ingeperkt moeten worden door het inzetten van een gesloten huishouding. Anno 2023 is de provincie echter niet meer weg te denken voor het huidige kabinet. Of het nu gaat om de woningbouw, natuur, stikstof of energie, voor veel grote onderwerpen wordt de provincie als probleemoplosser ingezet. Maar is dat een goede zaak? En wat betekent dat voor de rol van Provinciale Staten? En hoe geeft u uw Statenlidmaatschap vorm gelet op deze ontwikkelingen?

Anja Lelieveld, Jaap Smit (voorzitter IPO en commissaris van de Koning Zuid-Holland), Harmen Binnema (docent bestuur en beleid Universiteit Utrecht) en Hans Vollaard (hoofddocent politicologie Universiteit Utrecht) gaven tips mee aan de kijkers. De Statenleden kunnen in plaats van een kaderstellende een meer opdrachtgevende rol pakken. U kunt uw Statenlidmaatschap ook goed vormgeven door ter plaatse met inwoners en belangenorganisaties te praten. En de provincie is zeker een probleemoplosser, maar Statenleden moeten er ook voor waken alleen een uitvoeringsorganisatie van het Rijk te worden. Stel dus ook randvoorwaarden.

Lancering nieuwe handboek voor Statenleden

Tijdens dit online symposium werd door de auteurs van het handboek Peter van den Berg, Hansko Broeksteeg, Harold van de Velde, Arne Schaddelee en Berend Sepers aan commissarissen van de Koning Jaap Smit en Han Polman het eerste exemplaar van het nieuwe Handboek voor Statenleden aangeboden. In dit handboek vindt u tal van tips over het Statenwerk. Een naslagwerk dat ieder Statenlid in zijn/haar kast moet hebben staan. Alle nieuwe Statenleden ontvangen, na hun beëdiging, het nieuwe Handboek van Statenlidnu in een welkomstpakket cadeau.

De ministerraad heeft vandaag ingestemd met een voorstel van de minister van BZK om de vergoeding voor Statenleden en leden van het algemeen bestuur van de waterschappen te verhogen. Eerder lag er een conceptvoorstel voor met een geringe verhoging. Na de consultatieperiode heeft de ministerraad vandaag ingestemd met een gewijzigd besluit.

Voor Statenleden wordt aangesloten bij de vergoeding van raadsleden in gemeenten van 100.001-150.000 inwoners (€1895,- euro). De voorgestelde vergoeding voor algemeen bestuursleden van waterschappen bedraagt in lijn met het advies van het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers 38% van de Statenvergoeding. De Raad van State moet als laatste stap nu nog adviseren. Daarna volgt definitieve vaststelling.

Deze vergoedingsbedragen gaan gelden voor de Statenleden en algemeen bestuursleden van de waterschappen die aantreden na de aanstaande verkiezingen in maart 2023.

Eerste reactie van het bestuur van Statenlidnu:

“Na jarenlange inzet voor een rechtvaardige vergoeding voor Statenleden is dit besluit een grote stap. Statenlidnu heeft altijd gepleit om de vergoeding gelijk te trekken met die van de gemeenteraad van 100.001 inwoners. De verhoging is in het belang voor een gezonde democratie met een diversiteit aan goede provinciale volksvertegenwoordigers. Er zijn veel gesprekken aan voorafgegaan in samenwerking met onder andere de Kring van Commissarissen en het IPO. Het laat zien dat de beroepsvereniging ook hiervoor een belangrijke partner is om op te komen voor alle Statenleden in de twaalf provincies. Het besluit is helaas geen erkenning voor de zittende Statenleden. Juist om die reden heeft Statenlidnu gepleit voor een terugwerkende kracht. Dat is tot onze spijt niet het geval. Tegelijk zijn we erg blij dat het na meer dan 25 jaar eindelijk is gelukt. Het bestuur bedankt iedereen die op zijn of haar manier richting de Tweede Kamer, bewindspersonen of in de consultatie een bijdrage heeft geleverd."

Lees hier het besluit van de ministerraad en de beantwoording van de motie Bisschop.

Jaap Stalenburg, Statenlid in Fryslân, dacht dat hij alles al had meegemaakt. Maar de ‘belegering’ van het provinciehuis afgelopen zomer, met een bommelding als afsluiter, sloeg alles. In gesprek gaan met zowel de opstandige meute buiten de muren als met verbaal agressieve collega’s in de vergaderzaal is dé remedie.

Als sportjournalist stond Jaap Stalenburg wel eens tussen de hooligans, als verslaggever reisde hij door Irak, toen nog in oorlog. Zelden was hij bang, zegt hij, maar afgelopen zomer kwam de angst toch even dichtbij toen boze boeren, vrachtwagenchauffeurs en ‘wappies’ zich wekenlang ophielden bij het provinciehuis in Fryslân.

‘Ik ben in die periode vele keren geïntimideerd’, vertelt Stalenburg. ‘Je krijgt als Statenlid op zo’n moment van alles naar je hoofd geslingerd. Het ergste was de mededeling: “Ik weet wie je bent en waar je woont”. Drie keer reden er tractoren door mijn straat. Actievoerders dreigden ons met de boerentaxi (tractor, MvB) op te komen halen als we geen handtekening zouden zetten onder hun eisenpakket.’

‘Een tractor reed in op het provinciehuis en stopte een paar centimeter voor de ingang. En dan waren er nog de geruchten dat een politieke partij ervoor had gezorgd dat de actievoerders een plattegrond hadden van het provinciehuis, inclusief alle vluchtwegen en nooduitgangen.’ Met gevoel voor understatement: ‘Ja, er heerste afgelopen zomer een gespannen sfeer.’

Bommelding

De Statenleden deden ondertussen gewoon hun werk, zo goed en kwaad als dat kon. Tot die woensdag in juli toen ze tijdens de wekelijkse vergadering in het provinciehuis te horen kregen dat er een man met een bom onderweg was. Het personeel werd naar een schuilkelder gedirigeerd, de Statenleden kregen de opdracht in de veilig genoeg geachte vergaderzaal te blijven. Buiten patrouilleerde zwaarbewapende politie.

‘Ik vond het eng’, zegt Stalenburg. ‘Niet dat ik er zelf bang van werd, maar meer in de zin van dat er wereldwijd een beweging gaande is waarbij de politiek ter discussie wordt gesteld en de democratie ondermijnd wordt. In andere landen loopt het uit op gewelddadigheden, hier blijft het vooralsnog beperkt tot verbale agressie en dreigementen. Die tendens vind ik eng.’

Crisisbestendig

Stalenburg is namens de PvdA sinds 2019 lid van de Provinciale Staten in Fryslân, nadat hij zes jaar raadslid was in Heerenveen. ‘Als journalist vond ik overal iets van, ik heb veel opiniejournalistiek gedaan. Op een gegeven moment moet je dan zelf ook maar eens mee gaan doen, vond ik. Het voordeel van mijn werk als journalist is dat ik zaken snel kan analyseren, maar ook kan relativeren. En ik kan zakendoen met allerlei soorten mensen, met allerlei soorten meningen.’

Dat laatste komt hem goed van pas in Fryslân, waar onder meer het stikstofdossier veel aandacht vraagt en dus zelfs leidt tot agressie en intimidatie. Zelf is hij redelijk crisisbestendig, zegt hij, maar hij kent genoeg collega’s, ook binnen zijn partij, die echt last hebben gehad van de intimiderende sfeer afgelopen zomer. ‘Ik heb geen gezin en woon op een appartement, maar mensen met kinderen en een tuin kenden zeker wel angstige gevoelens. Zelf word ik vooral heel erg boos. Ik zit hier als volksvertegenwoordiger en word dan zó behandeld? Voor veel mensen is het geen leuk vak meer.’

Verbaal gevecht

Het zijn niet alleen dreigementen van buiten die Stalenburg raken, ook binnen de muren van de vergaderzaal wordt intimidatie en provocatie steeds meer gemeengoed, merkt hij. Zelf is hij nu bijna vier jaar Statenlid en zag in die korte tijd al veel veranderen. ‘Ooit was dit een keurig deftig college, maar de laatste jaren is het simpelweg een verbaal gevecht geworden. Wat dat met mij doet? Ik ga erin mee, je verhardt zelf ook als het spel zo hard gespeeld wordt.’

Zijn ervaringen in de journalistiek – Stalenburg wordt regelmatig om zijn mening gevraagd door BNR en WNL – zorgen ervoor dat hij verbaal sterk is en zelf net zo hard het debat in kan gaan als zijn opponent. ‘Maar als je nieuw bent en wat minder assertief, en je krijgt de volle laag van een van de rechtse partijen, dan sta je toch even te kijken.’

Assertief zijn

Het maakt ook dat er tegenwoordig andere eisen gesteld moeten worden aan nieuwe Statenleden, vindt Stalenburg. ‘We moeten steeds meer gewapend zijn tegen verbale agressie van partijen als PVV, FvD, Ja21 en BoerBurgerBeweging. Met alleen inhoudelijke kennis kom je er dan niet. Sterker, op die manier laat je je in de hoek duwen. Nu moet je vooral assertief zijn, niet bang zijn en tegelijkertijd je dossierkennis op orde hebben. Want onzin over bijvoorbeeld stikstofuitstoot moet je met feiten kunnen pareren.’

Stalenburg is van mening dat verbale agressie binnen de Statenzaal aangepakt moet worden. ‘Vaak wordt gezegd dat je ze een podium geeft als je erop reageert. Maar ik vind inmiddels dat we het niet meer over onze kant moeten laten gaan, zeker niet als het om racistische of discriminerende uitspraken gaat.’

In gesprek blijven

Weerbaarheid is essentieel, zeker in deze roerige tijden. Maar in weerbaarheidstrainingen of andere coachingsessies ziet Stalenburg niet veel. ‘Alles draait uiteindelijk om verbinding’, stelt hij. ‘De beste weerbaarheidstraining is de dialoog.’ Dat geldt wat hem betreft voor de omgang met zijn collega’s in de vergaderzaal, maar ook als het gaat om de activisten buiten de deuren van het provinciehuis.

‘In mijn eerste jaar als Statenlid ging ik elke week een Chardonnay drinken met twee collega’s van Forum voor Democratie. Ook al waren we het ongeveer overal over oneens, we bleven wel in gesprek. Helaas is dat niet houdbaar gebleken toen zij steeds meer radicaliseerden.’

Ook het gesprek met boze activisten gaat hij niet uit de weg. ‘Ik ontmoette pas op een bijeenkomst een groepje jonge radicale boeren. Ik heb met hen afgesproken dat we binnenkort met elkaar in gesprek gaan. Negen van de tien keer wordt de soep niet zo heet gegeten als hij wordt opgediend. Zeker niet als het om allerlei vreselijke uitspraken op social media gaat. Anonieme zenders blokkeer ik direct, maar anderen vraag ik wel eens om een keer te bellen of koffie te gaan drinken. Vaak blijkt het dan te gaan om een brave huisvader die bij wijze van spreken bij een sigarenfabriek werkt, maar die me op twitter dood heeft gewenst.’

Het aanjaagteam wil graag mensen met een beperking informeren over wat de provincie doet en wat zij zelf op provinciaal niveau kunnen betekenen als ze politiek actief willen worden.

Arjan Koerts van het aanjaagteam zal daarom op 15 februari in een digitaal spreekuur van 14:00 tot 15:00 uur vertellen over zijn ervaringen met de provinciale politiek en op uw vragen ingaan. Hij was tot voor kort lid van Provinciale Staten van Utrecht en vertelt u graag wat u eventueel in de provinciale politiek kunt doen!

Wilt u het laten weten als u wilt deelnemen? Dat kan via henkbeltman@participatiepartners.nl. U kunt ook zonder aan te melden inloggen via deze link. 

Veruit de meeste politici in de Provinciale Staten zijn blij met wat ze de afgelopen periode hebben bereikt - twee derde stelt zich dan ook herkiesbaar - maar tegelijk vinden veel Statenleden de werkdruk te hoog. Gemiddeld is een Statenlid meer dan twintig uur per week in touw voor de provincie. Dat blijkt uit een rondvraag van de NOS en de regionale omroepen onder zittende Statenleden.

Provincies belangrijker dan ooit

Op woensdag 15 maart 2023 zijn er weer verkiezingen voor de Provinciale Staten. De provincie mag dan een wat anonieme bestuurslaag zijn, ze is misschien wel belangrijker dan ooit. De provincies spelen immers een grote rol bij het oplossen van problemen als de woningnood en de stikstofcrisis. De volksvertegenwoordigers hebben een belangrijke stem in wat er op die terreinen gebeurt.

Werkdruk onder Statenleden

Je wordt Statenlid omdat je een bijdrage wilt leveren aan de samenleving, geeft bijna driekwart aan. En dat lukt behoorlijk vinden de meesten: 86 procent is redelijk tot zeer blij met de behaalde resultaten en vindt de mogelijkheid om iets te bewerkstelligen heel bevredigend. Maar dat het per week twintig uur of meer kost, is eerder regel dan uitzondering. Bijna 60 procent noemt de werkdruk met afstand het vaakst als negatief aspect van het werk. Het lijkt ook de belangrijkste factor te zijn om zich niet herkiesbaar te stellen.

Hieronder een overzicht van de publicaties in de (regionale) media:

Limburgse en Zeeuwse Statenleden over hoe ze hun werk combineren met Provinciale Staten NOS Radio 1 en NOS-journaal

Drenthe

Fryslân

Gelderland

Groningen

Limburg

Utrecht

Zeeland

Zuid-Holland

Opnieuw weer trieste voorbeelden van agressie en geweld tegen Statenleden in Zeeland en Gelderland in navolging van Limburg en Fryslân. Agressie en intimidatie horen niet bij het werk als Statenlid en worden niet geaccepteerd. Het is niet normaal dat er (verbale) agressie of bedreigingen, online en offline, worden geuit. Heeft u te maken met bedreiging of intimidatie kijk dan hier wat u kunt doen.

Incidenten kunt u melden bij de Statengriffier of Commissaris van de Koning. Ook kunt u voor vertrouwelijk advies en ondersteuning altijd contact opnemen met het landelijke Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur  via tel. 070 – 373 8314. Ook commissieleden en Kandidaat-Statenleden kunnen terecht.

Op woensdagavond 25 januari 2023 van 19.30 - 21.00 uur organiseert Statenlidnu, samen met de auteurs van het Handboek voor Statenleden, een online symposium over de veranderende rol van de provincies. We nodigen Kandidaat-Statenleden, Statenleden en commissieleden van harte uit dit online symposium bij te wonen.
 
Online symposium ‘Provincies als probleemoplosser?’
Zo’n 10 jaar geleden stelde het toenmalige kabinet voor om provincies te laten fuseren en vijf landsdelen te maken. Ook zouden de taken ingeperkt moeten worden door het inzetten van een gesloten huishouding. Anno 2023 is de provincie echter niet meer weg te denken voor het huidige kabinet. Of het nu gaat om de woningbouw, natuur, stikstof of energie, voor veel grote onderwerpen wordt de provincie als probleemoplosser ingezet. Maar is dat een goede zaak? En wat betekent dat voor de rol van Provinciale Staten? En hoe geef je je Statenlidmaatschap vorm gelet op deze ontwikkelingen?

Lancering Handboek voor Statenleden
Tijdens dit online symposium wordt aan minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het eerste exemplaar van het nieuwe Handboek voor Statenleden aangeboden. Alle 570 Statenleden ontvangen, bij hun beëdiging, het nieuwe Handboek van Statenlidnu cadeau.

Op donderdag 8 december organiseerde Statenlidnu in samenwerking met het IPO (BAC Financiën) een webinar over de toekomst van de inkomsten en provinciale belastingen. Statenleden en andere geïnteresseerden werden bijgepraat over de laatste actualiteiten.

Hergen Vorenkamp van het IPO gaf hierover een presentatie. Vanaf 2026 gaat de uitkering via het provinciefonds flink op de schop. Momenteel wordt gewacht op een richting die het kabinet hierin kiest waarna een besluit van de Tweede Kamer volgt. De tweede spreker, Statenlid Vincent Janssen, vertelde in zijn presentatie over de discussie in de Staten van Utrecht over het nieuwe belastinggebied. Vanaf 2030 verdwijnen de opcenten omdat het kabinet rekeningrijden in gaat voeren. Om die reden moet er een andere vorm van belasting komen. In Utrecht is dat debat in Provinciale Staten al volop gevoerd. 

Webinar terugkijken?

U kunt de webinar terugkijken via www.leerplatformstatenleden.nl door in het menu te kiezen voor 'Webinars' of door te klikken op de button.

Momenteel zijn er volop ontwikkelingen rond de belangrijkste inkomstenbronnen van de provincies. In het regeerakkoord is het voornemen opgenomen om te komen tot een nieuwe financieringssystematiek voor decentrale overheden. Het provinciaal belastinggebied zal veranderen door de invoering van 'Betalen naar gebruik'. En de financiering van de transitie-opgaven vindt in toenemende plaats via grote incidentele fondsen.

In deze webinar die samen met het IPO wordt georganiseerd, gaan Hergen Vorenkamp, Financieel Strateeg bij Provincie Overijssel en Vincent Janssen, Statenlid Utrecht in op de complexe samenhang tussen de genoemde inkomstenbronnen. U wordt meegenomen in de laatste ontwikkelingen en wat dit voor uw rol als Statenlid betekent. Deze webinar is een vervolg op de webinar die we op 31 mei organiseerden in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het IPO over de toekomst van de provinciale inkomsten en belastingen.

Wanneer: 8 december van 19.30-20.30 uur online
Wie: Statenleden, commissieleden en Statengriffie

Voor 1 op de 4 mensen in Nederland zijn de verkiezingen niet toegankelijk genoeg. De handreiking ‘Politiek voor Iedereen!’ helpt met concrete tips om (online en fysieke) verkiezingsuitingen en -evenementen toegankelijker te maken. Denk bijvoorbeeld aan tips voor een toegankelijke website, teksten in eenvoudige taal en goed bereikbare event-locaties.

Aan de slag met de handreiking

De handreiking is ontwikkeld voor medewerkers van provincies, waterschappen, politieke partijen en andere organisaties die aandacht besteden aan de verkiezingen en/of werken toegankelijke uitingen en evenementen. 

Download de handreiking ‘Politiek voor Iedereen!’ hieronder.

Totstandkoming handreiking

De handreiking ‘Politiek voor Iedereen!’ is gemaakt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. De handreiking is gemaakt door ProDemos in samenwerking met Ieder(in), Stichting Lezen & Schrijven en Kennis over Zien.

De handreiking was in 2021 één van de 11 acties van het Actieplan Toegankelijk Stemmen. Dit actieplan in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 had als doel het verbeteren van de toegankelijkheid van de verkiezingen zodat mensen met een beperking of laaggeletterdheid, net als ieder ander, hun democratisch recht kunnen uitoefenen. De handreiking heeft in november 2022 een update gekregen met het oog op de Provinciale Statenverkiezingen en waterschapsverkiezingen op 15 maart 2023.