Op dinsdagavond 24 juni van 19.30 tot 20.30 uur bent u van harte uitgenodigd voor de online Algemene Ledenvergadering van Statenlidnu. Een belangrijk moment om samen met collega-leden stil te staan bij het werk in de Staten — én u te laten inspireren.
 

Bijzondere gastspreker: prof. dr. Govert Buijs
Tijdens deze avond verwelkomen we prof. dr. Govert Buijs, die u meeneemt in een intrigerende lezing over de wereldberoemde fresco’s van het stadhuis van Siena: de Allegorieën van goed en slecht bestuur. Vanuit zijn filosofische én maatschappelijke blik legt hij verbanden tussen deze eeuwenoude beelden en de actuele praktijk van verantwoord, rechtvaardig en toekomstgericht besturen in de Staten.

Het verhaal van Govert Buijs nodigt uit tot reflectie:

• Wat betekent goed bestuur vandaag de dag?

• Hoe bewaakt u als Statenlid de balans tussen idealen en praktijk?

• En wat kunnen wij leren van de waarschuwingen uit het verleden?

Een unieke kans om uw rol als Statenlid in een breder perspectief te plaatsen én in gesprek te gaan met vakgenoten.
 

Meld u vandaag nog aan via de knop hieronder. U ontvangt dan de vergaderset en de Teamslink per e-mail. We kijken ernaar uit u te ontmoeten op 24 juni!

Vanaf vandaag kunnen Statenleden gebruik maken van de vernieuwde veiligheidsscan van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV).

Als Statenlid zet u zich in voor het algemeen belang en staat midden in de samenleving. Helaas kunt u hierbij te maken krijgen met agressie, intimidatie en bedreigingen. Om ervoor te zorgen dat Statenleden veilig hun werk kunnen doen was het al een tijdje mogelijk om gebruik te maken van de woningscan door het CCV in opdracht van BZK.

Deze veiligheidsscan heeft een flinke upgrade gekregen. In de vernieuwde scan wordt er veel breder gekeken dan alleen uw woning. Zo worden bijvoorbeeld ook online gedrag en uw reisgedrag onder de loep genomen. De veiligheidsscan maakt u beter voorbereid op mogelijke incidenten, ook als u daar (nog) niet mee te maken hebt gehad. U vergroot zo uw eigen veiligheid, die van uw naasten én draagt bij aan een weerbaar democratisch bestel.

Enthousiast

Statenlid en Statenlidnu-bestuurslid Rosalie Bedijn was één van de eerste die gebruik maakte van de nieuwe veiligheidsscan. Zij is zeer enthousiast: “Ik weet van een collega dat die serieus is bedreigd.

Gelukkig heb ik zelf nog nooit heftige incidenten meegemaakt. Ik ben wel meerdere keren agressief bejegend via social media. Dat gaat dan over mijn uiterlijk of dat ik bij de verkeerde partij zou zitten. Sommige collega’s ontvangen ook wel inhoudelijke berichten, bijvoorbeeld over ‘gevoelige’ dossiers als stikstof of windmolens.”

“De scan is nu veel meer dan eerst toegesneden op mijn persoonlijke situatie en had voor mij echt een paar eye openers. Bij de oude woningscan was er voornamelijk aandacht voor de woning en hoe je deze kunt beveiligen tegen inbrekers. Nu had ik echt een gesprek en was de insteek veel breder. Ook mijn partner werd erbij betrokken, wat eigenlijk best logisch is. Wat verder opviel: het rapport was – zeker in vergelijking met het rapport na de eerdere woningscan – veel meer toegesneden op mijn persoonlijke situatie. Voor zeker de helft was het maatwerk.”

Wilt u als Statenlid meer grip op Europa?

Dan mag u deze online masterclass op dinsdag 17 juni niet missen! Statenlidnu en Het Huis van de Nederlandse Provincies organiseren een interactieve sessie die u voorziet van inzichten, praktische handvatten én inspirerende voorbeelden over hoe u als Statenlid effectief invloed kunt uitoefenen op Europees beleid.

Europa is dichterbij dan u denkt. Thema’s als landbouw, regionale economie en waterbeleid worden in Brussel mede vormgegeven, met directe gevolgen voor jouw provincie. Tijdens deze masterclass duiken we dieper in deze dossiers én krijgt u inzicht in hoe andere regio’s, zoals Vlaanderen, hun lobby richting de Europese Commissie aanpakken.

📅 Datum: Dinsdag 17 juni
🕐 Tijd: 19:30 uur tot 21:30 uur
📍 Locatie: Online

Wat kunt u verwachten?

• Introductie en korte schets van hoe de EU werkt
• Verdieping op de dossiers Landbouw, Regionale Economie en Milieu
• Praktijkvoorbeeld: hoe ziet de Europese lobby van Vlaanderen eruit?
• Inzicht in de samenwerking tussen regio’s en de Europese Commissie
• Afsluiting met praktische tips voor invloed vanuit Provinciale Staten

Zorg dat u erbij bent – want wie invloed wil, moet weten hoe Europa werkt. Zo bent u goed voorbereid op het IPO-jaarcongres op 30 september in Brussel. Meld u vandaag nog aan en maak werk van uw rol in Europa!

Tijdens de online workshop over de kadernota van donderdag 15 mei gaf Martine Koedijk, partner en sectorvoozitter lokale overheden bij accountants- en advieskantoor PwC, Statenleden waardevolle inzichten in het belang van de kadernota binnen de provinciale planning- en controlcyclus. Haar boodschap was helder: wie als Statenlid invloed wil uitoefenen op beleid en financiën, moet juist bij de kadernota scherp en actief zijn.

De kadernota vormt de basis voor de provinciale begroting van het volgende jaar. In dit document worden de inhoudelijke en financiële kaders en prioriteiten vastgelegd. Volgens Koedijk ligt in deze fase de grootste invloed van Statenleden: “Besluiten over bijvoorbeeld indexaties en beleidsrichtingen worden in de kadernota genomen. Later zijn deze nog maar beperkt te wijzigen.”

Koedijk roept Statenleden op om vroeg in het proces invloed uit te oefenen – door kritische vragen te stellen, moties in te dienen en eigen voorstellen te doen. De kadernota is immers hét moment voor politieke keuzes en richting.

Grip krijgen op informatie en alternatieven

Een veelvoorkomende uitdaging is dat Statenleden zich in een informatieachterstand bevinden ten opzichte van het college, dat ondersteund wordt door een ambtelijk apparaat. “Vaak is het proces te veel eenrichtingsverkeer,” waarschuwt Koedijk. Ze adviseert Statenleden expliciet te vragen naar de overwegingen achter voorstellen en mogelijke alternatieven: “Waarom is voor deze keuze gegaan, waren er ook andere opties?”

Ook is het belangrijk om u als Statenlid goed te verdiepen in de financiële verordening van de provincie. Hierin staat precies welke ruimte er is om bij te sturen. Koedijk pleit ervoor dat Statenleden zich actief mengen in dit soms technische domein, zodat ze hun kaderstellende rol optimaal kunnen vervullen.

Beïnvloedbaarheid en focus: maak het concreet

Een ander belangrijk aandachtspunt is het onderscheid tussen beïnvloedbare en niet-beïnvloedbare posten. Niet alles in de begroting is politiek stuurbaar – denk aan het provinciefonds. Koedijk verwijst naar goede voorbeelden zoals Utrecht en Zaanstad, waar in de begroting expliciet wordt aangegeven wat wel en niet beïnvloedbaar is. Dit helpt Statenleden hun aandacht te richten op waar ze wél verschil kunnen maken.

Daarnaast adviseert ze Statenleden om te kiezen voor een duidelijke focus: “Bepaal samen wat echt belangrijk is voor uw fractie. Maak doelen meetbaar en concreet. Hoe vager het doel, hoe moeilijker u het college er later op kunt aanspreken.” Bijvoorbeeld: een ambitie als ‘gezonde natuur’ klinkt goed, maar is zonder concrete invulling lastig te monitoren.

Waak voor een 'mini-begroting'

Koedijk waarschuwt ook voor een trend waarbij de kadernota steeds meer op een begroting begint te lijken. Dit beperkt de ruimte om bij de echte begrotingsbehandeling nog wijzigingen aan te brengen. “De kadernota moet richtinggevend zijn, timmer niet alles al dicht.” Ze roept Statenleden op hierover in gesprek te gaan als die tendens zich voordoet in hun provincie.

Denk verder dan de huidige bestuursperiode

Tot slot benadrukt Koedijk het belang van het meerjarenperspectief: “Het is verleidelijk om in vier jaar zoveel mogelijk te willen realiseren, maar houd oog voor de financiële wendbaarheid en weerbaarheid op de lange termijn. U wil ook ná uw Statenperiode een gezonde provincie achterlaten.”

Actieve rol essentieel

De boodschap van Koedijk is duidelijk: wie als Statenlid echt wil sturen, moet bij de kadernota alert zijn, zich goed voorbereiden en actief meedoen. Het is dé plek waar politieke keuzes vorm krijgen, en waar je invloed het grootst is.

Provincies spelen een sleutelrol in het stikstofdossier. Zij zijn verantwoordelijk voor de gebiedsgerichte aanpak en moeten de vertaalslag maken van nationaal beleid naar haalbare doelen op lokaal niveau. Juist bij die doelsturing is maatwerk essentieel – en dat vraagt om een actieve en sturende rol van provincies in samenwerking met boeren, onderzoekers en andere betrokkenen.

Statenlidnu presenteert in samenwerking met Wageningen University & Research een serie van vijf krachtige kennisclips waarin vooraanstaande experts – prof. Wim de Vries, dr. Roel Jongeneel, prof. Martin Van Ittersum en dr. Gerard Ros – helder uitleggen hoe bedrijfsspecifieke doelsturing op stikstofverliezen en broeikasgasemissies kan bijdragen aan een duurzamere landbouw én een beter toekomstperspectief voor de sector.

In deze clips krijgt u antwoord op vragen als:

✅ Waarom is integrale doelsturing nodig?
✅ Welke vormen zijn het meest effectief?
✅ Hoe vertaal je wetgeving naar concrete doelen per bedrijf?
✅ Welke maatregelen en rekeninstrumenten helpen écht bij het terugdringen van emissies?

📅 Save the Date: Online Workshop over de Kadernota – 15 mei

De kadernota markeert de start van een nieuwe P&C-cyclus – hét moment waarop de koers wordt bepaald en de ruimte voor beleid wordt vastgelegd. Maar hoe benut u als Statenlid dit momentum optimaal? Welke inhoudelijke keuzes worden er gemaakt, en hoe geeft u uw kaderstellende rol effectief vorm?

🕢 Tijd: 19.30 – 20.30 uur
💻 Locatie: Online
🎓 Organisatie: Statenlidnu i.s.m. PwC.

Samen met experts van PwC duiken we in:
✅ De rol van de kadernota binnen de P&C-cyclus
✅ Wat er wel – en juist niet – in een kadernota hoort
✅ De betekenis van de nota voor de begroting
✅ Praktische tips om als Statenlid scherp en invloedrijk te sturen

Meld u aan voor de online workshop op 15 mei en krijg antwoord op deze én andere vragen. Deze workshop is dé kans om uw financiële en politieke scherpte te vergroten – compact, concreet en direct toepasbaar in uw Statenwerk.

Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft de Staat van het Bestuur 2024 aangeboden aan de Tweede Kamer. Dit tweejaarlijkse trendrapport brengt feiten, ontwikkelingen en onderzoeksresultaten over het decentrale bestuur in Nederland overzichtelijk samen en duidt deze.

Aan de Staat van het Bestuur 2024 is een vernieuwd dashboard toegevoegd, waarmee de belangrijkste cijfers en trends uit het rapport in één oogopslag zichtbaar zijn. Het dashboard zoomt in op de mensen, middelen en bestuurlijke thema’s binnen gemeenten, provincies en waterschappen. U vindt er bijvoorbeeld gegevens over de leeftijd, opleiding en zittingsduur van Statenleden, Gedeputeerden en Commissarissen van de Koning.

In de aanbiedingsbrief benoemt de minister enkele opgaven ter versterking van de decentrale democratie en het bestuur:

Weerbaarheid samenleving tegen actuele dreigingen

De internationale veiligheidssituatie is de afgelopen jaren sterk verslechterd en dit raakt Nederland. Statelijke en niet-statelijke actoren bedreigen in toenemende
mate de nationale veiligheidsbelangen van het Koninkrijk. Deze ontwikkelingen maken het noodzakelijk om de weerbaarheid van onze maatschappij te verhogen.

Oog voor sterk bestuur en medeoverheden

Voor een sterk bestuur is het cruciaal dat gemeenten, provincies, waterschappen en departementen goed op elkaar zijn ingespeeld en samen de slagkracht hebben om maatschappelijke problemen op te lossen.

Waardevol ambt

Voor een goed functionerend democratisch bestuur is de rol van politieke ambtsdragers (volksvertegenwoordigers en bestuurders) cruciaal. Het ambt van
volksvertegenwoordiger of bestuurder wordt door betrokkenen als eervol en relevant ervaren.

Weerbaar bestuur

De mate van agressie, intimidatie en bedreiging van bestuurders en volksvertegenwoordigers binnen gemeenten, provincies en waterschappen is al jarenlang verontrustend. De impact van incidenten is groot en raakt niet alleen de persoon zelf maar vaak ook de mensen om hen heen.

Burgerschap

Democratisch bestuur begint in de samenleving. De kracht van de samenleving moet benut en versterkt worden door ruimte te geven aan initiatieven en knelpunten weg te nemen.

Essaybundel en Staat van het Bestuur 2024

Bij de Staat van het Bestuur 2024 verschijnt een bundel met prikkelende reflecties van externe auteurs over de toekomst van het openbaar bestuur. Wat is relevant voor de democratie en decentralisatie, en hoe kunnen we ons daarop voorbereiden? De volledige brief van de Minister, de Staat van het Bestuur 2024 en de essaybundel 'met het oog op de toekomst' treft u hieronder. Of lees ze op de website van de rijksoverheid.

Terugblik: Webinar AI, Digitalisering en Desinformatie

Op dinsdagavond 15 april vond een interactief webinar plaats over een thema dat actueler is dan ooit: de rol van kunstmatige intelligentie in het Statenwerk. Statenlidnu en de Zuid-Holland Academie brachten Statenleden en andere geïnteresseerden online samen om te verkennen wat AI kan betekenen in de praktijk van volksvertegenwoordiging – én welke risico’s daarbij komen kijken.

Wat is AI eigenlijk – en waarom moeten Statenleden ermee bezig zijn?

Martijn van der Steen, decaan en bestuurslid van de NSOB, trapte het webinar af met inzichten uit zijn essay Technologie in de Tussentijd. Hij ging in op de impact van AI op besluitvorming, vertrouwen in instituties en de manier waarop informatie zich verspreidt. Zijn boodschap was helder: AI is geen verre toekomstmuziek, maar iets wat nú al invloed heeft op onze democratische processen. Hij schetste hoe AI een fundamentele uitdaging vormt voor de democratische rechtsstaat. We bevinden ons in een “tussentijd”: AI is te krachtig om te negeren, maar nog te onbetrouwbaar om volledig te vertrouwen. Juist nu is sturing vanuit de overheid essentieel om publieke waarden te beschermen. Vanuit de provincie Zuid-Holland was Ivonne Jansen-Dings aanwezig. Zij werkt als strateeg digitale samenleving en ethiek en is nauw betrokken geweest bij de oprichting van de interprovinciale ethische commissie.

AI in de praktijk van Statenleden

Lisanne van Damme en Luuk Wilson, beiden Statenlid in Zuid-Holland, gaven een inkijkje in hoe zij AI toepassen in hun werk. Denk aan het samenvatten van stukken, het voorbereiden van debatten of het analyseren van beleidsdocumenten. Ze benoemden ook de grenzen en valkuilen: AI is een hulpmiddel, geen vervanging van kritisch denken of politieke intuïtie. De deelnemers gingen actief in gesprek over de ethische kant van AI-gebruik, de risico’s van desinformatie en de rol van publieke waarden.

Het webinar liet zien dat er veel interesse én behoefte is aan meer kennis, uitwisseling en handvatten rond AI in het openbaar bestuur.

🎧 Ter inspiratie werd voorafgaand aan het webinar de podcast ‘De belofte en bedreiging van AI’ met Jan van Ginkel en Martijn van der Steen en het essay Technologie in de tussentijd aanbevolen. Een aanrader voor wie zich verder wil verdiepen in dit onderwerp. U kunt het essay hieronder downloaden en de podcast luisteren.

Bekijk de webinar in de Statenlidnu Academie

In de online leeromgeving Statenlidnu Academie kun u de webinar AI terugkijken en vindt alle informatie overzichtelijk bij elkaar. Als u inlogt via een algemeen of individueel account kunt u ook andere modules en webinars bekijken. 

Welke instrumenten kunt u inzetten bij uw Statenwerk en hoe doet u dat slim en effectief? Daarover gaat onze nieuwe kennisclip.

Als Statenlid hebt u de beschikking over een uitgebreide gereedschapskoffer met daarin bijvoorbeeld moties en amendementen, maar ook de mogelijkheid om initiatiefvoorstellen in te dienen.

In deze kennisclip gaat griffier Renée Wiggers van de Provincie Overijssel in op de regels die bij de inzet van deze instrumenten horen. Die regels zijn vastgelegd in de Provinciewet en ook in het Reglement van Orde dat door u als Provinciale Staten is vastgesteld.

Renée sluit de kennisclip af met 10 belangrijke tips.

Statenlidnu Academie

In de online leeromgeving Statenlidnu Academie vindt u in de module Sterke Staten over instrumenten en ondersteuning alle informatie overzichtelijk bij elkaar. Als u inlogt via een algemeen of individueel account kunt u ook andere modules volgen, webinars en kennisclips terugkijken.

Bekijk ook de Handreiking Instrumenten en ondersteuning of gebruik dit als naslagwerk voor uw Statenwerk.

Statenlidnu brengt regelmatig werkbezoeken aan alle Provinciale Staten, om direct van u te horen wat er leeft en wat u nodig hebt van uw belangenvereniging. Lijkt het u leuk en nuttig dat we ook een keer bij u langskomen? Nodig ons dan uit!

Werkbezoek aan Limburg

Op 28 maart was Statenlidnu te gast bij de Statenleden van Limburg in het prachtige Gouvernement in Maastricht.

Na een warm welkom met koffie, thee en Limburgse lekkernijen opende onze voorzitter Robert de Wit de dag met een inspirerend verhaal over waar Statenlidnu zich momenteel voor inzet: belangenbehartiging van Statenleden, de ontwikkeling van een nieuw curriculum, het opzetten van de Statenlidnu Academie en het organiseren van inhoudelijke webinars. Vervolgens gingen de deelnemers in carrouselvorm langs drie thematafels:

• AI en het statenwerk – Rosalie en Robert verkenden samen met de Statenleden de kansen én risico’s van kunstmatige intelligentie binnen het provinciale bestuur. Hoe kun je AI slim inzetten zonder het politieke ambacht uit het oog te verliezen?
• Leergang en Statenlidnu Academie – Agnes en Yvon presenteerden de eerste contouren van het nieuwe curriculum en de online leeromgeving. Een waardevolle basis en vindplaats van alle informatie voor zowel nieuwe als ervaren Statenleden.
• De provincie als middenbestuur – Marianne en Sterre gingen in gesprek over de unieke positie van Provinciale Staten ten opzichte van andere overheden. Wat vraagt dit van je als Statenlid? En hoe geef je daar in de praktijk vorm aan?

Tussen de rondes door was er ruimte voor ontmoeting en verdieping tijdens een gezamenlijke lunch met informatiestand. De opbrengsten van de gesprekken werden plenair gedeeld, wat zorgde voor herkenning en nieuwe inzichten.

Tot slot gaf Robert een korte presentatie over het thema weerbaarheid, waarbij hij inging op hoe je als Statenlid kunt omgaan met agressie, intimidatie en maatschappelijke druk. Een thema dat steeds actueler wordt en waar Statenlidnu actief op inzet.

Gebruikt u wel eens kunstmatige intelligentie voor uw Statenwerk? Om stukken samen te vatten of voor spreekteksten? Of juist helemaal niet? In dit webinar dat Statenlidnu organiseert met de Zuid-Holland Academie duiken we in de wereld van AI, digitalisering en desinformatie. Wat is AI eigenlijk? Welke kansen biedt AI voor het werk van Statenleden? Wat zijn potentiële bedreigingen en ethische dilemma's?

⚙️ Martijn van der Steen, decaan en bestuurslid van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur, NSOB, neemt ons mee in zijn onderzoek en essay over AI en democratie. 
⚙️ Lisanne van Damme en Luuk Wilson, beide Statenlid in Zuid-Holland, delen hoe zij AI inzetten en gebruiken als Statenlid.

Of u nu weinig of veel van AI weet. Dit is een kans om uw kennis te verrijken! Dus meld u nu aan voor onze nieuwe webinar over AI, digitalisering en desinformatie!

📅 Dinsdag 15 april | Online
🕖 19:30 tot 20:30 uur

👂 Luister alvast ter inspiratie de podcast 'De belofte en bedreiging van AI' met Jan van Ginkel en Martijn van der Steen.

Ons webinar over de slimme inzet van Stateninstrumenten is nu terug te kijken via de link hieronder én in onze digitale leeromgeving: de Statenlidnu Academie.

Tijdens de webinar

➡️ vertelt Statengriffier Renée Wiggers hoe de procedures en spelregels rondom het indienen en behandelen van moties en amendementen werken, zodat u uw voorstel succesvol kunt indienen.

➡️ Oud-Statenlid Romke Visser gaat in op het politieke handwerk en

➡️ Statenlid Erwin Kamp neemt u aan de hand van zijn praktijkvoorbeeld mee in hoe u zelf als Statenlid een initiatiefvoorstel maakt.

Dus hebt u het webinar gemist, of wilt u meer te weten over een effectieve inzet van uw instrumenten en praktijkvoorbeelden? Bekijk de video of log in op de Statenlidnu Academie en kijk het webinar terug!