Nelly de Haan woont in Amersfoort en is voor de tweede periode Statenlid voor de ChristenUnie in de provincie Utrecht. Ze werkte in de jeugdzorg en werd als expert gevraagd in de fractie van de ChristenUnie om mee te denken over de overheveling van de jeugdzorg naar de gemeente. Zo rolde ze de politiek in. In haar vrije tijd doet Nelly veel vrijwilligerswerk voor de kerk, school en sportverenigingen. 

Meer naar buiten in de beeldvormende fase
“In de vorige bestuursperiode werd het BOB-model ingevoerd. Het plan was om dat voort te zetten in de nieuwe Statenperiode. Dat is deels gebeurd. We hebben er wel goede elementen uit gepikt. We willen in de beeldvormende fase meer naar buiten gaan en op locatie vergaderen.

Commissievergaderingen op locatie

In oktober 2019 waren op werkbezoek in de gemeente Woerden met als thema’s binnenstedelijke ontwikkeling, woningbouw en gebiedsontwikkeling. Het voordeel van een werkbezoek is dat je met je eigen ogen ziet wat de dilemma’s zijn. Die komen op papier toch minder goed over. Tijdens het informele deel grijp je de kans om ook van een projectleider, de ontwikkelaar, de wethouder en raadsleden te horen waar lokale knelpunten zitten in relatie tot de provinciale beleidsontwikkeling of in aanloop naar besluitvorming over een Statenvoorstel. Dat is goed voor brede oordeelsvorming. Niet dat we het altijd eens zijn met de wensen van een gemeente, maar dat is inherent aan onze eigen rollen en taken.  

Digitale “keukentafelgesprekken”

In de aanloop naar het nieuwe coalitieakkoord nodigden we inwoners uit in het provinciehuis om mee te denken en input te leveren. De zogenaamde keukentafelgesprekken. En na een jaar betrokken we inwoners opnieuw om terug te kijken op de ambities en de opgaven. De wil en wens om participatie op een laagdrempelige manier vorm te geven blijft een uitdaging voor de provinciale politiek.

Corona biedt ook kansen
De keukentafelgesprekken moesten vorig jaar digitaal. Experimenten met pizzasessies voor jongeren waren geslaagd. Deze digitale sessies worden beter bezocht. Corona heeft ons in dat opzicht verder gebracht. Ik hoop en verwacht dat alle positieve bijvangst ook een permanente plek krijgt in onze werkwijze, met name voor de beeldvormende en oordeelsvormende fase. De digitale mogelijkheden geven ook het overleg met onze achterban (CU) en raadsfracties een boost. Van actuele onderwerpen tot een webinar over de RES of de stikstofaanpak. 

Co-creatie trajecten

De provincie Utrecht werkt met zogenaamde co-creatietrajecten. Vorig jaar voor de nieuwe Cultuurnota en dit jaar voor een nieuwe programma recreatie en toerisme. Inwoners, stakeholders, maatschappelijke organisaties, raadsleden, onderwijsinstellingen en bedrijven doen eraan mee. Statenleden mogen daar ook bij zijn, maar dat is nogal een tijdsinvestering. Onze fractiemedewerker sluit daar wel bij aan. Gaandeweg kun je her en der best wat piketpaaltjes slaan in het eindproduct waarover we in de Staten besluiten. 

Van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie
Provincie Utrecht is bezig met nieuw participatiebeleid. Welke rollen heeft de provincie in de veranderende netwerksamenleving? Hoe breng je het beleid van de provincie en het initiatief van burgers bij elkaar? De initiatieven zijn er al, maar hoe vinden we elkaar? En hoe laat de provincie zich inspireren en stimuleren van onderop? Welke burgers laten zich niet horen? En hoe bereiken we die doelgroepen?

Provinciale Utrechtse Bondgenoten

Aan het begin van de nieuwe statenperiode is een nieuwe werkgroep in het leven geroepen, om de onderlinge samenwerking tussen GS, PS en de ambtelijke organisatie te bevorderen en te werken aan vertrouwen en verbinding. Ik draag graag mijn steentje bij aan dit experiment, wat door goede ervaringen steeds vastere vormen begint aan te nemen. Ondanks corona lukte het dit jaar toch om digitale activiteiten te organiseren, van een inspirerende lezing tot een pubquiz, van speeddates tot een reflectietafel. 

Blijf de inwoners voor ogen houden

Als Statenlid blijf je makkelijk in de papieren werkelijkheid van vergaderstukken hangen. Maar je bent als volksvertegenwoordiger dienstbaar aan de inwoners. En met alle grote uitdagingen van deze tijd (woningbouw, energietransitie, mobiliteit) moeten we samen willen werken en ruimte geven aan partners, gemeenten, bedrijven. Vooral met de inwoners. Je hebt hen nodig voor inspiratie, aanscherping en toetsing van beleid gericht op een gezonde en leefbare provincie, waar het aantrekkelijk wonen, werken en recreëren is.”

Statenleden die de ervaring uit hun statenwerk ook voor de arbeidsmarkt willen gebruiken, doen er verstandig aan om gebruik te maken van het aanbod van de landelijke subsidieregeling "NL leert door". Het is mogelijk om een ontwikkeladvies te krijgen en dat is kosteloos wanneer je lid bent van Statenlidnu.

Het ontwikkeladvies is gericht op het ontdekken van de eigen talenten, ambities en wensen. Aan de hand van het ontwikkelplan kunnen vervolgstappen worden bepaald en er rolt een maatwerkadvies uit. Dat kan extra scholing of loopbaanbegeleiding inhouden, of de verwerving van een zogeheten EVC-certificaat. De afkorting EVC staat voor Erkenning van eerder Verworven Competenties. Met zo’n certificaat wordt beoordeeld en erkend wat aanvragers geleerd hebben op school, in hun bestuurswerk en/of statenlidmaatschap. Een EVC kan worden gebruikt om te laten zien wat je als Statenlid hebt geleerd.

"NL leert door" is een initiatief van de rijksoverheid en wordt uitgevoerd door diverse (private) organisaties. Statenlidnu en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden werken samen met het bureau HQ Werkmaatschappij in opdracht van Avansplus. 

Voor wie?

Alle Statenleden en beëdigde commissieleden tussen de 18 jaar en de pensioengerechtigde leeftijd kunnen het ontwikkeladvies aanvragen. Dit is kosteloos wanneer je lid bent van Statenlidnu. Belangstellenden kunnen hun interesse doorgeven via dit formulier. Daarna zal contact worden opgenomen voor een intake. 

Op dinsdagavond 22 maart aanstaande organiseren we van 19:30 - 20:30 uur een Q&A sessie over stikstof. Wij nodigen u van harte uit om aan deze sessie deel te nemen.
 
Enkele weken geleden heeft een webinar over stikstof plaatsgevonden waarbij aandacht is besteed aan de ontwikkelingen rondom het thema stikstof en de rol van de provincie daarbij. Omdat we merken dat dit complexe vraagstuk op veel Statenleden betrekking heeft, organiseren we vervolg op dit webinar in de vorm van een Q&A sessie.
 
Tijdens deze sessie zullen Jan Willem Erisman - Hoogleraar Milieu en Duurzaamheid Universiteit Leiden en Wim de Vries - hoogleraar op het gebied van de milieusysteemanalyse Wageningen University & Research uw vragen over stikstof beantwoorden. De sessie wordt geleid door Hermen Vreugdenhil, bestuurslid Statenlidnu.
 
Via deze link  kunt u zich aanmelden voor de Q&A sessie (let op: u moet lid zijn van Statenlidnu). In dit formulier kunt u ook uw vraag stellen. De vooraf ingediende vragen worden in de Q&A sessie behandeld. Tijdens de Q&A sessie is er ook gelegenheid om vragen via de chat te stellen. De digitale link voor deelname ontvangt u een aantal dagen voorafgaand aan de Q&A sessie.

In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken loopt er een onderzoek naar lokale bestuursculturen van gemeenten en provincies. Inmiddels zijn er meer dan 200 reacties op het onderzoek binnen en in de volgende fase van onderzoek vinden verdiepingsgesprekken plaats. Hiervoor worden twee tot drie Statenleden gevraagd.

Wanneer?
Woensdag 6 april van 16:30-18.00 uur via MS Teams.
Interesse om deel te nemen aan deze sessie? 
Schrijf je in door een mail te sturen naar job@necker.nl.
Meer informatie?
De uitnodiging in PDF-formaat vind je hieronder.

Op 9 februari hebben alle Statenleden een uitnodiging ontvangen om deel te nemen aan de monitor Integriteit en Veiligheid 2022. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wil hiermee periodiek monitoren in welke mate Statenleden te maken krijgen met agressie en geweld en hoe zij de bestuurlijke integriteit beleven. Het delen van uw ervaringen wordt zeer op prijs gesteld.

Deelnemen

Webinar terugkijken?

Dat kan via de leeromgeving of klik op deze link.

De stikstofproblematiek houdt alle Staten sinds de uitspraak van de Raad van State in 2019 en het rapport van de commissie Remkes in 2020 bezig. Het rijk en de provincies hebben met wetgeving en vergunningverlening de sleutel in handen om de weg uit de stikstofcrisis te vinden. Het is duidelijk dat die weg niet zo gemakkelijk te vinden is.

Statenlidnu heeft op 25 januari 2022 een webinar over dit onderwerp georganiseerd. De wetenschap, het IPO en twee Statenleden komen aan het woord. De wetenschapper, prof. Jan Willem Erisman, benadrukt de ernst van de stikstofproblematiek: de emissie van ammoniak (NH3) en NOx heeft zo’n impact op de natuur, dat de vitaliteit en diversiteit van de natuur achteruit holt. Een te grote hoeveelheid NOx tast ook de gezondheid van de mens aan. Dit vraagt -conform de commissie Remkes- een brede benadering: zowel maatregelen om de emissie van stikstof tegen te gaan (bronmaatregelen) als investeringen in natuurherstel. En alle sectoren dienen door deze maatregelen te worden getroffen. Niets doen zet de samenleving volledig op slot. De inleiding van Jan Willem onderstreept het belang van wetenschappelijk onderzochte feiten als basis voor beoordeling van de ernst van de situatie. Daarnaast kan de wetenschap helpen met het doordenken van mogelijke oplossingsrichtingen.

Vandaag 4 februari heb ik voor het laatst het woord gevoerd in de Staten van Brabant. Vanaf 2007 mocht ik als volksvertegenwoordiger voor de ChristenUnie-SGP lid zijn van de Provinciale Staten van Brabant. Ik heb dat altijd een enorme eer gevonden en heb het met passie en plezier gedaan.

Het wordt nu tijd voor wat anders. Als directeur en regio coördinator van het collectief Rivierenland mag ik mij de komende jaren inzetten om natuur, landschap en boeren te verbinden en te versterken. Mijn passie voor natuur, landschap en het agrarisch bedrijf komen hier bij elkaar. Ik ga dat doen op een moment dat er fundamentele keuzes gemaakt gaan worden voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer in de komende jaren. Dat maakt deze functie voor mij tot een geweldige uitdaging. Een uitdaging waarin ik mijn kennis, ervaring en netwerk in zowel de agrarische sector, natuurorganisaties en vanuit de politiek en bestuur volop kan inzetten en benutten.

Terugblik

In de Statenzaal heb ik heel wat uren doorgebracht en tal van debatten mogen voeren. Ik heb tegelijk ook altijd geprobeerd om voor iedereen bereikbaar te zijn en evenveel tijd buiten het provinciehuis door te brengen als daarbinnen. Hoewel we een kleine fractie waren wilde ik er zijn voor heel Brabant en alle Brabanders.

Ik heb in al die jaren met heel veel  mensen en organisaties op mogen trekken op tal van onderwerpen. Of het nu de strijd tegen drugs was of extra toezicht in het buitengebied. Ik mocht samen met veel Brabanders de Omgevingsvisie opstellen en knokken voor een eerlijk beleid voor zowel de boeren als de natuur. We streden samen voor een beter busvervoer, de OV kaart voor mbo-scholieren en de mogelijkheid voor zelfbouw van woningen voor ouderen en jongeren. Als volksvertegenwoordiger en controleur van de macht mocht ik met tal van Brabanders in al die jaren schouder aan schouder staan voor een goed, eerlijk en rechtvaardig beleid.

Het vuur is zeker nog niet geblust en er is nog veel werk te doen in de Brabantse politiek. Maar het is nu tijd voor wat anders. Ik zal goed worden opgevolgd door Henk van Zelst die het stokje overneemt als Statenlid voor de ChristenUnie-SGP fractie. Het officiële afscheid zal op 11 maart zijn in de eerstvolgende vergadering van Provinciale Staten. Maar voor nu alvast, Houdoe en bedankt!

Hermen Vreugdenhil

Geert Frische is voor de vijfde periode Statenlid voor het CDA in Limburg. De provincie Limburg vormde geen coalitie en heeft deze bestuursperiode een extraparlementair college. Gedeputeerden zitten niet namens een partij in het college. Voor plannen zoeken ze wisselende meerderheden in het Limburgs parlement. Geert Frische is naast Statenlid ook al zo’n negen  jaar wethouder voor de gemeente Echt-Susteren.

Geert Frische: “De functies Statenlid en wethouder zijn goed te combineren als je integer bent op onderwerpen die je eigen gemeente of regio aangaan. Voor die thema’s ben ik uiteraard geen woordvoerder in de Staten of in de commissie. Agenda technisch is het ook goed te regelen. In de provincie Limburg vergaderen we op vrijdag. Als wethouder heb je enigszins regie op je agenda. Daarom plan ik de lokale en regionale activiteiten in van maandag tot en met donderdag en in avonden en  weekenden.”

Geen coalitie, maar een extraparlementair college

“Bij de formatie was er geen meerderheid te vinden die op breed draagvlak in de Staten kon rekenen, want er was weinig chemie tussen partijen om een coalitie te vormen. De extraparlementaire variant lijkt het meeste op een soort zakencollege. Gedeputeerden en mensen met specifieke ervaring en deskundigheid vormden het collegeprogramma. Als GS voorstellen heeft, dan moeten ze zelf op zoek gaan naar meerderheden. De oppositie bestaat formeel niet, maar er is natuurlijk wel frequent overleg.”

Onvoorspelbaarheid maakt het spannend

“We vergaderen op de traditionele manier, maar er is wel degelijk verschil. In een coalitiestructuur is het te voorspellen of je op een meerderheid kon rekenen voor een voorstel. Vaak werd dat achter de schermen al duidelijk. Maar die voorspelbaarheid is nu weg. Dat vind ik soms best complex, want ik ben opgegroeid in de traditionele coalitiestructuur. Maar liefst 30 van de 47 Statenleden zijn nieuw. Zij hebben die bagage van het verleden niet, dus voor hen is dít veelal de normale manier van werken.”

Besluitvorming is transparanter

“Het huidige model zorgt voor een transparantere besluitvorming. Besluiten worden niet in de wandelgangen, maar tijdens het debat genomen. Ik ben voorzitter van het presidium. Na vier bestuursperiodes denk je dat je alles wel een keer hebt meegemaakt. Nu verwonder ik me toch weer iedere keer. Het is een interessante periode. Ik leer elke maand bij en blijf scherp.”  

De Burgertop

“In 2018 bracht de eerste Burgertop Limburg de bestuurlijke vernieuwing op gang. Voor inwoners van Limburg een kans om mee te praten en input te geven bij zaken die hen aangaan. De Burgertop bracht honderden inwoners fysiek bij elkaar in voetbalstadions in noord, midden en zuid.

Limburg is een langgerekte provincie: inwoners uit de kop van Mook krijg je niet naar Maastricht om deel te nemen aan zo’n Burgertop. Het was de uitdaging van onze Raad van Advies om een realistische afspiegeling van onze provincie te enthousiasmeren om mee te doen.

Vooraf werden de onderwerpen online opgehaald. Daaruit kwamen thema’s die ook landelijk van belang zijn, zoals: klimaat, vergrijzing, voldoende werkgelegenheid en een goed leefklimaat. De Burgertop is onlangs met een Statenbesluit geïnstitutionaliseerd. Als het weer mag, gaan we dit zeker weer organiseren.”

Een biertje en een bitterbal dragen bij aan goede verhoudingen

“Door corona vergaderen alleen de woordvoerders in de zaal. Het feit dat je elkaar al ruim een jaar niet meer fysiek ontmoet en geen informele momenten met elkaar hebt, zorgt ervoor dat het debat vaker verhardt en verzakelijkt. Je ontmoet elkaar alleen in een strakke, digitale setting en dat komt de onderlinge verhoudingen niet altijd ten goede. Daar heb ik persoonlijk meer last van dan van de extraparlementaire samenwerking. Hopelijk kunnen we vanaf de tweede helft van 2021 alsnog aan de informele relatie werken en met het juiste respect en waardering voor elkaar in het debat ook tot goede resultaten komen. Daar zijn dat biertje en bitterbal vaak goed voor!”

Factsheet Agressie of intimidatie tijdens jouw werk in de Staten? Melden helpt!
De collectieve norm tegen agressie en geweld is uitgewerkt tot een praktische factsheet voor Statenleden. Hiermee wordt in één oogopslag duidelijk waarom de collectieve norm belangrijk is voor het Statenwerk en wat Statenleden en commissieleden kunnen doen als zij met agressie en/of intimidatie geconfronteerd worden. De factsheet kan door Statenleden en commissieleden zelf gebruikt worden, maar ook door de griffier, commissaris van de Koning, of secretaris verspreid worden binnen de organisatie. De factsheet is te raadplegen in de leeromgeving voor Statenleden in het menu Essentials bij het thema Weerbaarheid en integriteit.

Beeld: ©Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties / Henriette Guest voor MinBzk

Datum

Datum: 15 februari
Tijd: 20:00 - 21:15 uur

Digitale participatie van inwoners en organisaties bij de maatschappelijke opgaven van vandaag zoals de energietransitie en de woningbouwopgave biedt provincies veel meerwaarde voor de lokale democratie. Ten eerste biedt het een extra (digitaal) kanaal om de standpunten, ideeën en oproepen uit de samenleving inzichtelijk te maken. Dit is een nuttige aanvulling op de bestaande fysieke contacten en kanalen die Provinciale Statenleden hebben in de samenleving. Ten tweede biedt het inwoners en organisaties een mogelijkheid om wanneer het hen uitkomt ideeën aan te dragen en daarover met elkaar in gesprek te gaan. Het programma Democratie in Actie (BZK/VNG) heeft de afgelopen jaren veel gemeenten en provincies geholpen bij het toepassen van digitale participatie.

Sprekers

Tijdens deze workshop zetten Jeroen Bruijns (projectleider digitale democratie VNG) en Dion Coomans (beleidsmedewerker BZK) de highlights van digitale participatie uiteen. Liesbeth van de Wetering, programmamanager kwaliteit openbaar bestuur voor de Provincie Groningen, illustreert aan de hand van actuele voorbeelden de meerwaarde die digitale participatie heeft op provinciaal niveau. Daarna is er ruimte om met elkaar in gesprek te gaan over de potentie van digitale participatie.

Tijdens deze workshop willen we Statenleden en commissieleden uit heel het land kennis laten maken met digitale participatie en de meerwaarde die dit heeft voor de provinciale democratie. Als voorproefje vindt u via deze link het Groningse voorbeeld ‘Provinciedeal Digitale Democratie’ waar de provincie inwoners, bedrijven en andere belanghebbenden oproept om hun ideeën over de toekomst van Groningen te delen. Met deze oproepen en ideeën wordt de Omgevingsvisie mede vormgegeven. Zo hebben inwoners direct invloed op de toekomstige inrichting van Groningen.

Via deze link of onderstaande button kunt u zich aanmelden voor deze online workshop. De digitale zoomlink voor deelname ontvangt u een aantal dagen voorafgaand aan de workshop.

Graag tot 15 februari!

Statenlidnu, Vereniging Nederlandse Gemeenten, Ministerie van BZK

Jeroen Bruijns

Bent u ook aanwezig bij onze digitale koffiemomenten?

Donderdag 10 februari 19.30-20.30 uur

Donderdag 17 maart 19.30-20.30 uur

De afgelopen periode hebben we een aantal interessante en leuke digitale koffiemomenten met Statenleden gehad. Bij deze koffiemomenten waren meerdere Statenleden uit diverse provincies en een aantal leden van ons bestuur aanwezig. Er werd gesproken over de rechtspositie van Statenleden, de ervaringen met ons leerplatform, masterclasses en webinars en de informatievoorziening op de website van Statenlidnu. Van deze koffiemomenten is een beeldend verslag gemaakt die u hieronder aantreft.
 
Graag gaan we ook met u in gesprek! Wij, als vereniging, vernemen graag hoe wij u kunnen ondersteunen, wat uw verwachtingen van ons zijn en welke tips en ideeën u voor ons heeft om het politieke ambt/vakmanschap van Statenleden te verbeteren. Daarom organiseren we op donderdag 10 februari en donderdag 17 maart 2022 van 19.30 – 20.30 uur wederom twee digitale koffiemomenten om met u in gesprek te gaan over onderwerpen die u, als Statenlid, tegenkomt en die u bezig houden. We nodigen u van harte uit om aan één van deze digitale koffiemomenten deel te nemen.

Klik hier om u aan te melden

Sinds september 2020 is Hermen Vreugdenhil bestuurslid bij Statenlidnu. Vanuit deze rol komt hij graag op voor de belangen van statenleden. Daarnaast is hij fractievoorzitter voor de Christenunie-SGP in de staten van de provincie Noord-Brabant. We spreken hem over de vernieuwende werkwijzen van de Brabantse Provinciale Staten.

Hermen: “Hoe kunnen we actiever zijn buiten het provinciehuis? En hoe kunnen we onze Statenvergaderingen effectiever en efficiënter inrichten? Dat waren vragen waar wij ons enkele jaren geleden over bogen. Wij zochten een manier om meer tijd vrij te maken voor onze volksvertegenwoordigende rol. In het Brabant Advies staan handvatten voor een nieuwe manier van werken. We zoeken naar meer verbinding met inwonersinitiatieven, organisaties en bestuurlijke netwerken. Ik vind het heel goed dat we meer naar buiten gaan om ideeën en behoeften bij inwoners en organisaties ophalen. De zichtbaarheid van de Staten wordt groter en de Brabantse inwoner is meer betrokken. Ik licht het graag toe met voorbeelden.

Bestuurlijk paviljoen op ProefMei in Bergen op Zoom
We waren als staten aanwezig bij het culinaire en culturele evenement ProefMei in Bergen op Zoom. Hier heeft de provincie een paviljoen om in gesprek te gaan met voorbijgangers en geïnteresseerden.  We zijn vaak gewend om pas het gesprek aan te gaan als we al vastomlijnde plannen hebben. Op deze manier hebben wij  heel open met  belangstellenden en betrokkenen kunnen spreken over o.a. de energietransitie in Brabant. Hoe gaan we ermee om? Waarmee moeten we als provincie rekening houden? We staan dan nog meer blanco tegenover een onderwerp wat maakt dat je meer open staat voor andere invalshoeken. Ik vind dat persoonlijk heel inspirerend. Normaal is het vanuit Bergen op Zoom dik een uur rijden naar provinciehuis. Sluit je aan bij een lokaal evenement dan zoek je de inwoners ook echt op.

De discussie over megastallen
Een ander typerend voorbeeld was de megastallendiscussie in Brabant. Dit was een burgerinitiatief dat heel goed door de griffie gefaciliteerd is. Iedereen kon meepraten en meedenken over dit vraagstuk. Het werd een mooi debat met effectieve uitkomsten. Het is een vernieuwende en spannende werkwijze om als Staten ook echt open te staan voor een dergelijk initiatief. Als je ervoor open staat, kunnen burgers de koers echt verleggen. Dat geldt voor insprekers veel minder. Als de besluiten er al liggen, dan krijg je hooguit een puntje en een komma gewijzigd.

Young professionals betrekken in labs
Bij grote vraagstukken betrekken we jongeren, bijvoorbeeld bij het opstellen van de Brabantse omgevingsvisie. Jongeren hebben toch een andere kijk en brengen frisse ideeën. Ik ben zelf voorzitter van de werkgroep die de implementatie van de Omgevingswet vanuit de Staten begeleidt. Bij het schrijven van de omgevingsvisie hebben we de young professionals echt de ruimte gegeven, letterlijk de pen in handen gegeven, om met spelers uit het veld deze visie vorm te geven.

Durf het maar eens anders te doen!
Mijn tips voor andere Provinciale Staten: Betrek inwoners vanaf het begin. Vooral bij plannen voor de lange termijn het levert veel op. Het kost je veel tijd maar het levert zoveel op. Breng evenveel tijd buiten het provinciehuis door als binnen. Laat een ander (bijvoorbeeld young professionals) de Visie voor jouw provincie schrijven en niet de ambtenaren. Heb het lef om het anders te doen.”