Provinciale weerbaarheidsnorm als ruggensteun tegen ondermijning
Alma Broekmaat, regisseur Veilig Publieke Taak Utrecht
Agressie en intimidatie
Animatie Statenleden: hoe om te gaan met agressie en intimidatie
Statenleden vervullen een belangrijke rol in de democratie, maar kunnen helaas in hun publieke functie te maken krijgen met agressie en intimidatie, ook online. Dit kan grote impact hebben op hun mentale gezondheid en functioneren. Om hen hierbij te helpen hebben Statenlidnu en Netwerk Weerbaar Bestuur een animatie ontwikkeld, zodat Statenleden weten wat ze hiertegen kunnen doen, hoe ze ermee om kunnen gaan en bij wie ze terecht kunnen voor hulp en steun.
Kennisclips Weerbaarheid
Preventie
De eerste clip gaat over preventie. Dion Coomans, beleidsmedewerker Democratie en Bestuur van Binnenlandse Zaken, legt samen met Statenlid Harold van de Velde uit hoe bewustwording, collectieve normen en gezamenlijke afspraken in de vorm van bijvoorbeeld een agressieprotocol kunnen bijdragen aan het voorkomen van agressie.
Reactie
In de tweede clip praten Dion en Harold over manieren om op een geweldsincident te reageren. Het is bijvoorbeeld belangrijk om zo snel mogelijk een melding te maken, bijvoorbeeld bij de griffier of de commissaris van de koning. U kunt ook gebruik maken van het 9-stappenplan van het Netwerk Weerbaar Bestuur.
Door melding te maken van een incident helpt u niet alleen uzelf, maar misschien ook uw collega's.
Nazorg
Onze derde kennisclip gaat het over nazorg. Geweldsincidenten zijn nooit normaal en kunnen een flinke impact hebben. Denk niet te lichtzinnig over incidenten. Zorg voor elkaar als Staten. En
U kunt altijd vertrouwelijk contact opnemen met het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur. Zij kunnen u helpen met vragen over uw veiligheid. In onze derde kennisclips gaan Dion Coomans en Harold van de Velde in op manieren om te reageren op incidenten en over nazorg na een incident. De impact van een incident is namelijk op iedereen anders.
Hulp nodig? Neem contact op met het ondersteuningsteam weerbaar bestuur
Wilt u weten wat u kunt doen wanneer u zich belaagd of bedreigd voelt? Heeft u een onveilig gevoel, maar bent u nog niet geconfronteerd met een concreet incident? Voelt u zich geïntimideerd? Ook Statenleden die geconfronteerd worden met vraagstukken rondom de eigen veiligheid (intimidatie, bedreiging, agressie en geweld) kunnen terecht bij het ondersteuningsteam weerbaar bestuur via tel. 070-3738314 voor advies en nazorg na incidenten.
Ondersteuningsteam weerbaar bestuur on Tour langs gemeenten en provincies
Agressie en intimidatie lijken aan de orde van de dag voor bestuurders en
politici. Het is van groot belang dat lokale en regionale overheden zich daartegen verweren. Het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur is daarom een tour gestart langs gemeenten en provincies om hen daarbij te ondersteunen. U leest hierover meer in de factsheet.
Factsheet Agressie of intimidatie tijdens jouw werk in de Staten? Melden helpt!
De collectieve norm tegen agressie en geweld is uitgewerkt tot een praktische factsheet voor Statenleden. Hiermee wordt in één oogopslag duidelijk waarom de collectieve norm belangrijk is voor het Statenwerk en wat Statenleden en commissieleden kunnen doen als zij met agressie en/of intimidatie geconfronteerd worden. De factsheet kan door Statenleden en commissieleden zelf gebruikt worden, maar ook door de griffier, commissaris van de Koning, of secretaris verspreid worden binnen de organisatie. De factsheet Agressie of intimidatie tijdens jouw werk in de Staten? Melden helpt! is te raadplegen in de leeromgeving voor Statenleden, commissieleden en fractievertegenwoordigers.
Stappenplan melding en aangifte voor politieke ambtsdragers
Voor het doen van een melding of aangifte bij agressie of intimidatie hebben de ministeries van BZK en JenV samen met het Netwerk Weerbaar Bestuur een praktisch stappenplan opgesteld voor griffiers, secretarissen, voorzitters en anderen die de meldingen van intimidatie en bedreiging van decentrale politieke ambtsdragers oppakken. Het stappenplan zet uiteen hoe u een melding of aangifte begeleidt en waarmee u rekening moet houden. Daarnaast bevat het beknopte achtergrondinformatie over de relevante strafbare feiten en passende alternatieven voor een strafrechtelijke reactie. Het stappenplan melding en aangifte voor politieke ambtsdragers is te raadplegen in de leeromgeving voor Statenleden, commissieleden en fractievertegenwoordigers.
Collectieve norm tegen agressie en intimidatie
Agressie en intimidatie accepteren we niet. Daarom heeft het Netwerk Weerbaar Bestuur een collectieve norm voor decentrale politieke ambtsdragers tegen externe agressie en intimidatie ontwikkeld. Decentrale politieke ambtsdragers krijgen helaas steeds vaker te maken met fysiek geweld, intimidatie, bedreiging of scheldpartijen. We mogen agressie en intimidatie niet stil houden. Daarom is er een collectieve norm opgesteld met als uitgangspunt: melden hoort en helpt. Of het nu on- of offline is, misdragingen tegenover ambtsdragers accepteren we niet en moeten altijd worden gemeld. De gehele collectieve norm tegen agressie en intimidatie voor politieke ambtsdragers staat op de website van het Netwerk Weerbaar Bestuur.
Toolkit democratische weerbaarheid
Decentrale politieke ambtsdragers manoeuvreren zich in een sterk gepolitiseerd landschap, waar iedere dag belangen worden afgewogen en keuzes worden gemaakt. Maar welke belangen leggen het meeste gewicht in de schaal? En wie beïnvloedt hen (on)bewust bij de dilemma’s die zij voor hun kiezen krijgen? De Toolkit democratische weerbaarheid dient als hulpmiddel om inzicht te krijgen op hoe een (kandidaat-)ambtsdrager kiest en welke bagage zij met zich meedraagt. Aan de hand van de zelftest kunnen ambtsdragers zicht krijgen op de risico’s in hun gemeente, provincie of waterschap. Daarnaast is een gespreksleidraad met werkvormen ontwikkeld om integriteit praktijkgericht te bespreken.
Zelfscan persoonlijke veiligheid voor politieke ambtsdragers
Speciaal voor politieke ambtsdragers heeft het CCV de zelfscan persoonlijke veiligheid gelanceerd. Door het beantwoorden van 18 vragen in 4 categorieën kunnen politieke ambtsdragers nagaan wat ze kunnen doen om de kans om slachtoffer te worden van intimidatie en agressie te verkleinen. De zelfscan is gefinancierd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kader van het Netwerk Weerbaar Bestuur.
Afscherming bezoekadres in Handelsregister voor Statenleden en hun partners/huisgenoten
De verschillende manieren om afscherming in het Handelsregister aan te vragen, zijn hier terug te vinden.
Woningscan voor politieke ambtsdragers
Statenleden kunnen in hun functie te maken krijgen met agressie, bedreiging, intimidatie of geweld. Niet alleen op het werk of via sociale media, maar ook in en rond de privéwoning kunnen zich incidenten voordoen. Daarom biedt het CCV een gratis woningscan aan voor alle politieke ambtsdragers.
Agressieprotocol
Politieke ambtsdragers krijgen landelijk gezien helaas steeds vaker te maken met agressie en geweld. Agressief gedrag kan besluitvorming beïnvloeden. Het raakt aan de integriteit van het lokaal bestuur en is ondermijnend voor
de democratie. Het is belangrijk dat Statenleden weten welke stappen ze kunnen nemen op het moment dat dit speelt, wie hen kan ondersteunen en wanneer het van belang is dat de organisatie een melding of aangifte doet bij de politie.
Het agressieprotocol beschrijft welke stappen kunnen worden genomen na een incident, welke maatregelen er zijn om agressie te voorkomen, hoe te handelen tijdens een incident, en wat de afspraken over communicatie zijn.
Hier vindt u het agressieprotocol politieke ambtsdragers provincie Utrecht als goed voorbeeld en een handreiking voor het opstellen van een agressieprotocol. Ook het meldingsprotocol van de provincie Noord-Holland is een goed voorbeeld.
Provinciebrede weerbaarheidsnorm
Criminelen houden zich niet aan (bestuurlijke) grenzen. Ze gaan op zoek naar zwakke plekken om daarmee voordeel te behalen. Het is essentieel om als overheid weerbaar te zijn tegen ondermijnende criminaliteit en barrières op te werpen waarmee het voor criminelen steeds lastiger wordt om voet aan de grond te krijgen in de bovenwereld.
De provincies werken aan een norm weerbare overheid. Een aantal provincies hebben al een norm ontwikkeld. Deze kunnen hier worden geraadpleegd.
- Norm weerbare overheid provincie Fryslân
- Norm weerbare overheid provincie Zeeland
- Norm weerbare overheid provincie Noord-Brabant
- Norm weerbare overheid provincie Utrecht
- Handreiking weerbaar bestuur in de provincie Utrecht
- Norm weerbare overheid provincie Flevoland
- Norm weerbare overheid provincie Limburg
Persoonlijke verhalen
Statenleden, andere volksvertegenwoordigers en bestuurders vertellen over hoe zij omgingen met bedreigingen of intimidatie, maar ook hoe zij ondersteuning geven aan collega's die te maken krijgen met bedreiging, agressie en intimidatie.
‘Agressie tijdens het Statenwerk? Blijf er niet mee lopen, ga in gesprek’
Nog niet zo lang geleden opereerden provinciale politici en bestuurders in de luwte. Nu zij meer direct contact met burgers hebben, krijgen zij steeds vaker te maken met bedreiging en intimidatie. Yvon van Loon, directeur van beroepsvereniging Statenlidnu, is daarom sinds vorig jaar adviseur geworden binnen het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur. ‘Het is belangrijk dat we samen de grens trekken en ervoor blijven zorgen dat onze democratie in balans blijft.’
’Intimidatie hoort er écht niet bij’
Als commissaris van de Koning in Groningen krijgt René Paas Statenleden over de vloer die met agressie en intimidatie te maken krijgen. Althans, zo zou het moeten zijn. Maar hij weet dat lang niet alle gevallen hem bereiken. Zelf maakte hij ook het nodige mee. Hij doet er dan ook alles aan om de drempel zo laag mogelijk te maken. ‘Ik heb liever dat mensen bij me komen met iets wat waarschijnlijk geen bedreiging is, dan dat ze zaken wegstoppen en er ondertussen heel erg mee zitten.’
'Politici moeten naar de burger toe bewegen'
Een woedende menigte, een man die hem achterna zit of de ellende op social media. Jan Daenen, Statenlid in Gelderland, wordt er niet snel warm of koud van. Ten allen tijden probeert hij het gedrag van de boze burger te begrijpen. ‘Meer bewustzijn over wat intimidatie werkelijk is, is hard nodig.’
'Als we vooruit willen, moeten we bruggen bouwen'
Vier jaar geleden begon ze enthousiast als Statenlid in Overijssel. Nu gaat Renilde Huizenga als D66-lijsttrekker voor een tweede termijn. Ze zag het debat verharden en intimidatie en agressie toenemen. Er is maar één oplossing om het tij te keren: de verbinding zoeken. Zowel met de inwoners als met collega-Statenleden.
'Spreek je uit tegen agressie en intimidatie'
Als voorzitter van Statenlidnu hoorde Harold van de Velde regelmatig verhalen van collega’s die met agressie of intimidatie te maken hadden gehad. Afgelopen zomer werd hij zelf het mikpunt. ‘Als we onze mond blijven dichthouden, wordt het alleen maar erger.’
'Vecht altijd terug'
Eén uitspraak, ook nog eens uit z’n verband gerukt, zorgde ervoor dat het leven van toenmalig Statenlid Julie d’Hondt op z’n kop stond. ‘Als ik had kunnen uitleggen wat ik precies bedoeld had, was die ene uitspraak geen eigen leven gaan leiden.’
’De beste weerbaarheidstraining is de dialoog’
Jaap Stalenburg, Statenlid in Fryslân, dacht dat hij alles al had meegemaakt. Maar de ‘belegering’ van het provinciehuis afgelopen zomer, met een bommelding als afsluiter, sloeg alles. In gesprek gaan met zowel de opstandige meute buiten de muren als met verbaal agressieve collega’s in de vergaderzaal is dé remedie.