De beroeps- en belangenverenigingen in het decentraal bestuur, zowel op lokaal als op provinciaal en waterschapsniveau, vragen met deze brief aandacht voor verschillende problemen en mogelijke oplossingen. Want er is serieus iets aan de hand in het openbaar bestuur.

Wij juichen het toe dat de onderhandelende partijen het thema ‘goed bestuur’ centraal willen stellen om hierover concrete afspraken te maken. Het gaat dan specifiek over het functioneren van onze democratie en het goed in kunnen vullen van de rol van bestuurder of volksvertegenwoordiger. Een stevige agenda is nodig om in de toekomst goede bestuurders en volksvertegenwoordigers te hebben die het ‘ambacht’ in het openbaar bestuur willen en kunnen uitvoeren.

Het woningtekort in Nederland is onverminderd groot. Door een groeiende bevolking, lange procedures en beperkte bouwgrond is het voor veel mensen lastig om een fijne woning te vinden. Om de woningnood tegen te gaan hebben alle twaalf provincies met minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening provinciale woningbouwafspraken gemaakt. Tot en met 2030 moeten er maar liefst 900.000 woningen bijgebouwd worden.

De druk is hoog, de opgave is enorm, en de provincie speelt een belangrijke rol bij het vlottrekken van de woningbouw. Dat maakt het voor u als Statenlid des te belangrijker om te weten wat uw rol is, welke afwegingen u kunt maken en welke ontwikkelingen er spelen in het land. Daarom organiseerden we over precies die vragen een webinar wonen.  

Boeiende sprekers als Arno Visser, voorzitter Bouwend Nederland, Nicole Fikke, plaatsvervangend afdelingshoofd en programmacoördinator woondeals bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken, en Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems bij de faculteit Bouwkunde van de TU Delft en het ministerie van BZK, vullen uw kennisniveau aan en zetten de rol van Provinciale Staten helder uiteen.

De webinar kunt u terugkijken in de leeromgeving of via onderstaande link.

Nederland in 100 seconden - bron: National Geographic

Op 26 maart organiseerde Statenlidnu een online bijeenkomst over het kiezersonderzoek ‘Boeren en burgers in beweging’ en participatie. Natuurlijk was er aan het einde ruimte om vragen te stellen en met elkaar te sparren over het onderzoek en de uitkomsten daarvan. Statenlidnu kijkt tevreden terug op een geanimeerde en goedbezochte bijeenkomst.

Kiezersonderzoek

In dat onderzoek analyseerden de Universiteit Leiden, de Universiteit Twente en de Universiteit Utrecht de provinciale verkiezingen van 2023.  De onderzoekers bekeken onder meer of provincies en waterschappen minder onbekend en onbemind zijn geworden, wat stemmers en niet-stemmers kenmerkt, wat de opkomst verklaart en wat de stemkeuze van kiezers heeft bepaald. Vollaard is hoofddocent aan de Universiteit van Utrecht en één van de auteurs van het onderzoek.

Tijdens de bijeenkomst ging Vollaard nader in op het kiezersonderzoek. Wat heeft mensen er toe heeft gebracht om naar de stembus te gaan? Dat is meer een algemeen gevoel van burgerplicht. Een op de vijf van de inwoners geeft aan een goed idee van de belangrijkste kwesties in de provincie te hebben. Dat geeft aan dat voor specifieke kwesties die in de provincies leven mensen vaak geen idee hebben en dat ze dat ook niet goed via het verkiezingskanaal hebben mee kunnen geven. Met zo'n zwak inhoudelijk mandaat moeten Statenleden nog achterhalen wat de inwoners met de provincie willen. Daarom is het logisch dat er allerlei vormen van participatie zijn. Participatie in de provincie is veel beperkter dan op lokaal niveau. Ook valt op dat mensen die meedoen aan participatie bepaalde types zijn. Dat betekent dus dat bepaalde stemmen via dat kanaal meer gehoord worden.

Werk maken van het vertegenwoordigende werk

Veel mensen gaven aan meer te willen weten wat de provincie doet. Het feit dat Statenleden nog moeten uitvinden wat hun inwoners vinden en het gebrek van een participatiekanaal betekent dat Statenleden echt werk moeten maken van het vertegenwoordigende werk. Dat maakt het in combinatie met participatie soms wat lastig, want dat betekent dat de informatie die wordt opgehaald op via participatie nog moeten worden afgewogen met alle belangen die spelen. Want als Staten heeft u nog altijd de verantwoordelijkheid om op te komen voor de hele provincie. Dat is buitengewoon frustrerend voor de mensen die geparticipeerd hebben, want die dachten mijn stem is gehoord en nu gaan de Staten daar toch weer anders over denken hoe zit dat? Dat is in ieder geval van belang om dat zo helder en zo scherp mogelijk te maken in het participatieproces.

Participatie in de provincie Groningen

Aansluitend gaf Liesbeth Wetering, Programmamanager Kwaliteit Openbaar Bestuur bij de provincie Groningen, praktijkvoorbeelden van hoe inwonersparticipatie in haar provincie vorm krijgt. De meeste provincies zijn op dit moment bezig vanuit de omgevingswet en de wet versterking participatie op decentraal niveau om te werken aan beleidsnota's en participatieverordeningen. In Groningen is een participatieleidraad ontwikkeld die schetst hoe een goed participatieproces kan worden ontworpen.

Het is een voortdurende zoektocht hoe het samenspel met inwoners, bedrijven en andere samenwerkingspartners vorm te geven. Het is ook investeren in de bekendheid van de provincie. Een week voorafgaand aan de Statenverkiezingen is de week van de democratie georganiseerd met de oproep 'democratie is meer dan stemmen. Verdiep u in wat er allemaal speelt.' Er is geïnvesteerd om een goede gereedschapskist op orde te hebben om andere vormen van participatie te proberen om ook andere type mensen te betrekken, zoals jongeren. Er is een participatieleidraad gemaakt en bij ieder voorstel dat naar GS en PS gaat wordt het ontwerp van het participatieproces beschreven. Een van de vragen die in het ontwerp wordt beantwoord is: welke rol willen de Staten in dit specifieke proces. Sturen op inhoud of meer sturen op het proces. Achteraf wordt bekeken hoe de democratische kwaliteit van het proces is geweest en of iedereen mee heeft kunnen doen ook ten aanzien van het doel dat gezamenlijk aan het begin van het proces is gesteld. 

Op woensdag 20 maart brachten bestuursleden Franco Achtien en Agnes Jongman van Statenlidnu een werkbezoek aan de provincie Flevoland. Het was fijn om op het provinciehuis te gast te mogen zijn. Bij onze informatiestand hebben we veel inspirerende gesprekken mogen voeren met Statenleden en burgerleden.

Het ging daarbij over het omgaan met (de dreiging van) agressie, de werkdruk van het Statenwerk en de ondersteuning die daarvoor is in te zetten. Maar natuurlijk ook over de manieren waarop volksvertegenwoordigers op belangrijke punten het verschil kunnen maken. We merkten de waardering voor het werk van onze vereniging. De kennisdocumenten en handreikingen vonden gretig aftrek.

Het was ook goed om een aantal tussentijd startende Statenleden te spreken. En een aantal burgerleden leek verbaasd dat Statenlidnu er ook voor hen was. Voor de goede orde: onze vereniging is er naast Statenleden ook voor (burger)commissieleden, duo-commissieleden, fractievolgers, fractievertegenwoordigers, steunfractieleden én burgerleden! Informatie over het lidmaatschap kunt u hier vinden.

Bedankt voor al jullie interesse en aandacht, we komen graag binnenkort nog een keer weer langs!

Betrokken volksvertegenwoordigers zijn onmisbaar

Betrokken, deskundige en krachtige provinciale volksvertegenwoordigers dragen bij aan een sterk provinciaal bestuur en zijn daarmee onmisbaar voor het functioneren van onze democratie. Statenlidnu zet zich daar graag voor in. Bekijk de activiteitenagenda en de online leeromgeving. Ook onze website bevat veel interessante informatie en dossierpagina’s voor uw Statenwerk.

De verlofregeling voor volksvertegenwoordigers en dagelijks bestuurders moet flexibeler worden. Dat schrijft minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken namens het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer. Volgens de minister sluit een flexibelere verlofregeling beter aan bij de huidige tijd.

De bestaande regeling maakt verlof en vervanging mogelijk in het geval van langdurige ziekte, zwangerschap en bevalling voor maximaal drie periodes van telkens zestien weken. De regeling is daarmee erg rigide. Het is bijvoorbeeld niet mogelijk om na zestien weken het verlof met een kortere periode te verlengen.

Vorig jaar adviseerde het Adviescollege Rechtspositie Politieke Ambtsdragers de minister daarom de verlofregeling aan te passen. Het college raadde in haar rapport bijvoorbeeld aan om na de eerste verloftermijn verlenging in blokken van vier weken mogelijk te maken. Het kabinet neemt dat advies nu over.

Het kabinet stelt daarnaast voor om de regeling voor dagelijks bestuurders uit te breiden door waar mogelijk de wetgeving die geldt voor werknemers, de Wet arbeid en zorg (Wazo), als uitgangspunt te nemen. De voorgestelde uitbreiding betreft geboorteverlof, adoptieverlof, pleegouderverlof en mantelzorgverlof waarbij de duur zoals opgenomen in de Wazo wordt overgenomen.

Voor volksvertegenwoordigers vindt het kabinet het niet wenselijk de verlofvormen op diezelfde manier uit te breiden. De reden daarvoor is het persoonlijk kiezersmandaat van volksvertegenwoordigers. Ook zou voortdurend aan- en aftreden de herkenbaarheid en het aanzien van volksvertegenwoordigers niet ten goede komen, schrijft De Jonge in zijn brief.

Statenlidnu is blij met de aangekondigde versoepeling. Zo ontstaat er maatwerk voor de huidige starre termijnen. De terughoudendheid van de minister bij nieuwe vormen van verlof snappen we goed. Dit hebben we ook eerder in een consultatiebrief laten weten. We volgen de uitwerking van de nieuwe wetgeving op de voet.

Het kabinet is van plan vlug te starten met de benodigde wetswijzigingen.

Meer informatie

Meer informatie over verlof en vervanging vind u op onze site. Het rapport van het Adviescollege Rechtspositie Politieke Ambtsdragers treft u hier. En de kamerbrief van minister De Jonge kunt u lezen op de website van de Rijksoverheid.

Er is in Nederland een groot tekort aan woningen. Dit komt onder andere door de groeiende bevolking, lange bouwprocedures en beperkte bouwgrond. Voor veel mensen is het daardoor lastig een woning te vinden die aansluit bij hun wensen en mogelijkheden.

Om de woningnood tegen te gaan wil de Rijksoverheid dat er tot en met 2030 maar liefst 900.000 woningen gebouwd worden. Alle twaalf provincies hebben met minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening provinciale woningbouwafspraken gemaakt. De provincie is daarmee een belangrijke schakel bij het vlottrekken van de woningbouw.

De druk is hoog en de belangen zijn groot. Maar de provincie heeft ook een belangrijke taak als het gaat om het bewaken van de duurzame ruimtelijke ontwikkeling van ons land.

Momenteel vinden er in Provinciale Staten debatten plaats over de indeling van de ruimte in de provincie waaronder het bouwen van veel nieuwe woningen. Waar moet u op letten in uw rol als Statenlid, welke afwegingen kunt u maken, en welke ontwikkelingen spelen er in het land?

Daarover gaat het webinar wonen van Statenlidnu op 9 april, van 19:30-20:30 uur. Boeiende sprekers als Arno Visser, voorzitter Bouwend Nederland, en Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems bij de faculteit Bouwkunde van de TU Delft en het ministerie van BZK, zorgen dat het kennisniveau van deelnemers aan dit webinar wordt aangevuld en de rol van Provinciale Staten helder uiteen wordt gezet.

Elke provincie is aangesloten bij één van de vijf provinciale rekenkamers. Zij onderzoeken de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van provinciaal beleid. Daar komt meer bij kijken dan rekenen alleen: rekenkamers onderzoeken wat er gebeurt, wat dat kost, wat het oplevert en hoe het beter kan.

Belangrijk werk dus, waar u als Statenlid veel aan kunt hebben. In onze nieuwe kennisclip gaan we daarom in op de rekenkamer. Wat is uw rol als Statenlid? Hoe draagt u ideeën aan voor hun onafhankelijke onderzoeksagenda? En hoe kunt u de kennis die de rekenkamer verzamelt inzetten voor uw werk als volksvertegenwoordiger?

Lies van Aelst, directeur van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers (NVRR), en Linze Schaap, bestuurslid van de NVRR, zijn allebei voormalig Statenlid. Zij vertellen hoe u de rekenkamer kunt gebruiken om beleid te evalueren of te adviseren over maatschappelijke problemen. En ze doen aanbevelingen voor een goede samenwerking tussen Statenleden en de rekenkamer.

Meer informatie

Meer informatie over rekenkamers vindt u op ons leerplatform, in het dossier 'instrumenten en ondersteuning' op onze website en op de website van de NVRR.

Inmiddels is het alweer bijna een jaar geleden dat de provinciale verkiezingen plaatsvonden. De uitslag van die verkiezing is geanalyseerd door de Universiteit Leiden, de Universiteit Twente en de Universiteit Utrecht. Hun bevindingen hebben de onderzoekers vastgelegd in het kiezersonderzoek ‘Burgers en boeren in beweging’.

Op 26 maart organiseert Statenlidnu een onlinebijeenkomst over dat kiezersonderzoek. Tussen 19:30 uur en 20:30 uur geeft Hans Vollaard een toelichting. Vollaard is hoofddocent aan de Universiteit van Utrecht en één van de auteurs van het onderzoek. Hij vertelt over de onderwerpen die stemmers het belangrijkst vonden, waarom het vertrouwen in de provinciepolitiek is gedaald, en hoe stemmers terugkijken op hun stem.

Daarna geeft Liesbeth van de Wetering, Programmamanager Kwaliteit Openbaar Bestuur bij de provincie Groningen, praktijkvoorbeelden van hoe inwonersparticipatie in haar provincie vorm krijgt. Natuurlijk is er  ruimte om vragen te stellen aan de sprekers.

Interesse in deze bijeenkomst? Aanmelden kan nu via de knop.

Meer informatie

Het kiezersonderzoek ‘Burgers en boeren in beweging’ kunt u lezen op onze website.

De energietransitie is voor u als Statenlid een grote puzzel. Hoe gaan we om met vraagstukken als een overvol stroomnetwerk, nieuwe vormen van opwekking en de inpassing in het landschap? Wat is de samenhang met andere plannen en vooral: hoe kunt u als Statenlid grip houden op deze belangrijke ontwikkelingen?

Deze en andere onderwerpen kwamen aan bod in de webinar Energietransitie. Peter Schmeitz (manager Energie en Leefomgeving bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat), Marieke Hofstee (programmamanager klimaat en energie bij het IPO) en Eelco de Vink (gebiedsregisseur Energietransitie bij Stedin) hebben de uitdagingen geschetst en overzicht in de wirwar van NPs, PNIEK en RES geboden. Met Peter Kerris (Statenlid in Gelderland) gingen we in op hoe u als Statenlid in de soms weerbarstige praktijk een goede rol kan vervullen.

De webinar kunt u terugkijken in de leeromgeving of via onderstaande link.

Integere politici zijn van essentieel belang voor het vertrouwen van inwoners in hun provincie. Als lid van Provinciale Staten komt u soms in aanraking met integriteitskwesties. Om u als politiek ambtsdrager te helpen met die situaties om te gaan heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken een Zelftest Integriteit ontwikkeld, als aanvulling op het Handboek Integriteit.

De Zelftest is een digitale vragenlijst die u als Statenlid kunt gebruiken om te reflecteren op hoe u omgaat met kwesties en keuzes die raken aan uw integriteit. Door de vragenlijst in te vullen komen mogelijke kansen en kwetsbaarheden in uw handelen naar voren. Het doel van de test om met een interessante persoonlijke rapportage inzicht te bieden in factoren die invloed hebben op integer handelen. Denk hierbij aan factoren als intrinsieke motivatie en persoonlijkheid, omgevingsfactoren en het mentaal welbevinden.

Werken aan integriteit is een doorlopend proces dat niet ophoudt bij het conformeren aan geldende wetten en regels. Deze zelftest kan helpen om het gesprek aan te gaan en uzelf op dit aspect te blijven ontwikkelen.

Meer informatie

De Zelftest Integriteit vindt u in het Handboek Integriteit, of via de website van het Ministerie van BZK.

De praktische handreiking instrumenten en ondersteuning voor Sterke Staten gaat in op de instrumenten die u kunt inzetten en biedt een overzicht van de hulptroepen die beschikbaar zijn ter ondersteuning van uw Statenwerk. De handreiking staat bol van doorklikmogelijkheden naar filmpjes, publicaties en websites. Welke hulptroepen moet u als Statenlid kennen om uw werk zo optimaal mogelijk te kunnen uitvoeren?

Meer informatie

Bekijk de dossierpagina instrumenten en ondersteuning voor andere nuttige handreikingen voor uw Statenwerk. Ook in de leeromgeving vindt u deze handreikingen naast allerlei interessante kennisdocumenten, kennisclips, podcast etc.

In Provinciale Staten wordt er volop gedebatteerd over energievraagstukken: een overvol stroomnetwerk, nieuwe vormen van opwekking en de inpassing in het landschap. Alle ontwikkelingen op dit onderwerp nemen een vlucht. Een paar jaar terug hebben alle Provinciale Staten Regionale Energie Strategieën (RES) vastgesteld en nu wordt volop gewerkt aan de uitvoering en in sommige provincies aan een nieuwe versie, de RES 2.0 Herijking.

Voor u als Statenlid is de RES een stukje van de grote energiepuzzel. Hoe ziet die totale puzzel eruit, wat is de samenhang met andere plannen en vooral: hoe kunt u als Statenlid grip houden op deze belangrijke ontwikkelingen? Volg het webinar van Statenlidnu in samenwerking met het Nationaal Programma RES en het IPO op 8 februari van 19.30-20.30uur!

We scheppen eerst samen met Peter Schmeitz (manager Energie en Leefomgeving bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat) en Marieke Hofstee (programmamanager klimaat en energie bij het IPO) orde in de “energiechaos”. Hoe hangen diverse onderwerpen en plannen met elkaar samen?

Vervolgens staan we stil bij het overvolle stroomnetwerk, netcongestie, met Eelco de Vink (gebiedsregisseur Energietransitie bij Stedin). Wat is netcongestie precies en wat kun je eraan doen? Hebben Staten een rol en welke is dat? We verkennen de mogelijkheden om invloed uit te oefenen.

Samenwerking staat centraal bij de energietransitie want Provinciale Staten besluiten er niet zelfstandig over. In de RES-regio’s werken provincies, gemeenten en waterschappen samen vanuit ieders rol en verantwoordelijkheid. Met Peter Kerris (Statenlid in Gelderland) gaan we in gesprek over dilemma’s bij deze samenwerking en hoe u als Statenlid in de soms weerbarstige praktijk een goede rol kan vervullen.